Fil olayı çiçek hastalığı olabilir mi?

- Bu taşlar kime vurduysa cismi hemen çürümeye başlıyordu.
- Muhammed b. İshak ve İkrime, bunun çiçek hastalığı olduğunu ve Arap ülkelerinde bu hastalık ile ilk kez o gün karşılaşıldığını rivayet ederler.
- İbn Abbas'ın rivayetine göre, bu taş kime dokunsa onda kaşınma başlıyor ve kaşıntıdan sonra cildi patlayarak eti dökülmeye başlıyordu.
- İbn Abbas'ın diğer bir rivayetine göre, et ve kan su gibi akmaya başlıyor ve kemikleri dışarı çıkıyordu. Ebrehe de aynı akıbete uğradı. Onun bedeni parçalanarak düşer, düşen her parçanın yerinden irin ve kan akmaya başlar. Ebrehe'nin askerleri telaş içinde Yemen'e doğru kaçmaya başlarlar.
- Bazı rivayetlere göre ise, kuşların attığı taşların ateşe dönüşüp askerlein zırhlarını delerek öldürdüğü söylenir.
- Bu rivayetlerin hangileri sahih hangileri zayıftır?
- İkrime ve İbn İshak fil olayına çiçek hastalığı demiş midir?
- Bu rivayetlere göre fil olayı çiçek hastalığı olabilir mi?

Değerli kardeşimiz,

Bu mucizeye "çiçek hastalığı" olarak bakanlar hatalıdır; "taşların atıldığını" söyleyenler isabetlidir. 

Yaralanan yerden cerahatin akması onun mutlaka bir çiçek hastalığı olduğunu göstermez. Zira, kuşların attığı taşların da yaraladığı yerlerden cerahat akar.

Bununla beraber, şayet kuşlar çiçek hastalığı yapan bir mikrop da göndermişlerse, bu da bir mucizedir. 

Ancak, bu konunun mucize olduğunu kabul ettikten sonra, karşımıza iki yorum çıkıyor; biri Kur'an’ın açık ifadesinden anlaşılan, diğeri ise bazı alimlerin kendi yorumları.

Bizim kanaatimize göre, mucizenin mahiyetine bir halel gelmedikten sonra, Kur'an’ın ifadelerini esas almak hem aklen hem ilmen hem de dinen daha uygundur. 

Fil suresinin meali şöyledir:

“Rabbin Filin sahiplerine neyi nasıl yaptı görmedin mi?  Onların planlarını boşa çıkarmadı mı? Onların üzerine pişkin tuğladan yapılmış taşlar yağdıran sürü sürü kuşlar salmadı mı? Sonuçta Allah onları yenilip ezilmiş ekine çevirdi.” (Fil, 105/1-5)

Burada bizim de katıldığımız “Kur'an Yolu” tefsirinde yer alan bu bilgileri paylaşmakta fayda vardır: 

Eski tefsirlerde bu fil olayı bütünüyle bir mucize olarak değerlendirilir. Bazı tarihçi ve müfessirlerin, tabiîn alimlerinden İkrime’ye atfettikleri bir rivayette o, “Bu taşlar kime isabet ettiyse onda çiçek hastalığı görüldü.” demiştir. (İbn Hişâm, es-Sîretü’n-nebeviyye, 1/54-56; Taberî, 30/298-299, 303)

Rivayete göre Hicaz bölgesinde çiçek ve kızamık hastalığı ilk defa bu olaydan sonra görülmüştür. (bk. Taberî, 30/196)

Muhammed Abduh, Ferîd Vecdî, Cevâd Ali, Muhammed Esed gibi bazı çağdaş araştırmacılar, bu rivayetlere dayanarak olayı bulaşıcı hastalık salgını şeklinde yorumlamaya çalışmışlardır. Abduh’a göre bu surede sözü edilen kuşlardan maksat bir çeşit gerçek kuş olabileceği gibi sinek, sivrisinek vb. mikrop taşıyıcı canlılar da olabilir (bk. Tefsîru cüz’i Amme, s. 157-158)

Ancak çağdaş müfessirlerin çoğu dönemin güçlü akımlarından pozitivizmin etkisi altında ortaya konduğunu düşündükleri bu yoruma katılmamış, ona karşı ciddi tenkitler yöneltmişlerdir (Meselâ bk. Elmalılı, 8/6123-6144; Seyyid Kutub, Fî Zılâli’l-Kur’ân, 5/3976-3979)

Sonuç olarak Allah’ın evini yıkmaya kalkışan saldırgan bir güç, bir mucize neticesinde cezasını görmüş; hiçbir şekilde düşmana karşı koyma imkanı bulamayan ve şehri terk edip dağlara çekilen Mekke halkı da bu olaydan zarar görmeden kurtulmuştur.

“Pişkin tuğla” diye çevirdiğimiz 4. ayetteki siccil kelimesi “taşlaşmış çamur” demektir.

Son ayetteki asf kelimesi ise “ekinin samanı ve buğday kapçığı gibi güve, böcek ve kurtçukların yediği, rüzgârın sağa-sola savurduğu kırıntılar” anlamına gelir.

Müfessirler kuşların, ağızlarında ve ayaklarında bu tür taşlar götürüp Ebrehe ordusunun üzerine fırlattıklarını, sonuçta askerlerin birçoğunun bu taşların etkisiyle öldüğünü, Ebrehe’nin ise yaralı olarak Sana’ya döndükten sonra orada hayatını kaybettiğini ifade etmişlerdir. (Taberî, Râzî, ilgili ayetin tefsiri)

“Allah onları yenilip çiğnenmiş ekine çevirdi.” mealindeki son ayet, Ebrehe ve ordusunun nasıl büyük bir felâkete maruz kaldığını ve sonuçta helak olduğunu gösterir.

Bu olayın Mekkeliler için öneminden dolayı bu yıla “Fil yılı” denilmiş ve onlar olayı bir süre tarih başlangıcı olarak kullanmışlardır.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Ebabil Kuşları, bir hastalık olarak tanımlanabilir mi?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet