Hz. Adem anasız mı yaratıldı?

Âl-i İmrân Suresi 59. Ayet: *Allah'ın 'indinde İsa'nın (babasız halk olunması) misli topraktan (babasız ve anasız) yarattığı Âdem gibidir. Kalbini yaptıktan sonra ona "Ol" dedi ve o da derhal oldu.
Bu ayete baktığım vakit Hz. Adem'in Hz. İsa gibi babasız yaratıldığını görüyorum. İkinci parantez içindeki ifadeye bakarsak orada 'anasız ve babasız' tabiri var. Hz. Adem'in topraktan yaratılmış olması onun annesiz olduğunu mu gösterir? Bir de şöyle bir sorum var bununla bağlantılı olarak: Ya Hz. Adem'in annesi varsa ve o bir primat ise yani insan kategorisinde sayılmıyorsa ve babasız bir şekilde ilk insan Hz. Adem'i doğurduysa? Lütfen ÇOK detaylı yanıtlayın.

Değerli kardeşimiz,

Evet, Hz. Adem babamız hem anasız hem de babasız olarak topraktan yaratılmıştır. Ayrıca unutmamak gerekir ki, insan yokken elbette ilk insan için anne-baba aramak doğru olmaz.

Hemen hemen tefsir alimlerinin ittifakıyla bu ayetin nüzul sebebi NECRAN heyetidir. Bu Hristiyan heyet peygamberimize şunu sormuştur: “Ya Muhammed! Sen de Hz. İsa’nın insanlardan bir babasının olmadığını kabul ediyorsun, kimse babasız olmayacağına göre, onun babası Allah’tır.”

Peygamber Efendimiz (asm): “Biliyoruz ki, Hz. Adem’in ne annesi ne de babası olmadan yaratılmıştır. Hz. Adem’in yaratılışı Hz. İsa’nın yaratılışından görünürde daha zordur. Kaldı ki, Hz. Adem’i topraktan yaratan Allah Hz. İsa’yı Meryem’in rahmindeki kanından yaratması daha kolaydır.” buyurmuş ve onu tasdik etmek üzere bu ayet nazil olmuştur. (bk. Beyzavi, Razi, Kurtubi, İbn Kesir, ilgili ayetin tefsiri)

Şunu da unutmayalım ki, bir teşbihte müşebbeh ile müşebbeh bih yani benzeyen ile benzetilen arasında benzeme yönünün her yönden aynı olması şart değildir.

Mesela; “Halid aslan gibidir” dediğimizde, Halid’in bütün maddi ve manevi donanımlarıyla aslana benzemiş olması gerekmez. Yalnız cesaretinde, gücünde benzemesi yeterlidir.

Burada da Hz. İsa’nın yaratılışının Hz. Adem’e benzetilmesi için babasız ortak paydasında tevafuk etmeleri yeterlidir. Kaldı ki burada bir teşbih-i maklub ile garip bir olay, daha garip bir olaya benzetilmiştir. Ham babasız hem anasız birini yaratmak, yalnız babasız birini yaratmaktan çok daha gariptir. (krş. İbn Aşur, Meraği, ilgili yer)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet