Mallarınızı gizli açık infak edin, ayeti ile sadakanın gizlisi makbuldür, ayetini açıklar mısınız?

Değerli kardeşimiz,

İlgili ayetlerden birinin meali şöyledir:

“Sadakaları açıktan verirseniz ne güzel! (Fakat) onları fakirlere gizlice verirseniz, sizin için daha hayırlı olur ve Allah bu sebeple bir kısım günahlarınızı affeder. Allah, yaptığınız her şeyden haberdardır.” (Bakara 2/271)

Diğer ayette ise, “gece” ve “gizli” ifadelerini, “gündüz” ve “açık” kelimelerinden önce zikredilerek, nafile sadakalarda gizliliğe riayet etmenin ehemmiyetine dikkat çekilmiştir:

“Mallarını gece ve gündüz, gizli ve açık infak edenler var ya onların Rab’leri katında ecirleri vardır. Onlara korku yoktur, üzüntü de çekmezler.” (Bakara, 2/274)

Demek ki, bazen sadakanın açıkça yapılıp insanlara duyurulmasında da fayda mülahaza edilebilir. Böylece halk, sadaka vermeye teşvik edilmiş olur.

Nitekim müfessirler: “Sadakaları açıktan verirseniz, bu güzel bir şeydir. Eğer onu fakirlere gizlice verirseniz, işte bu sizin için daha hayırlıdır...” (Bakara, 2/271) ayetini; zekatın teşvik maksadıyla açıktan, sadaka ve diğer hayır-hasenatın ise gizlice yapılması gerektiği şeklinde tefsir etmişlerdir. (bk. Taberi, Camiu’l-beyan; Nesefi, Medarik; Razi Mefatih, ilgili ayetin tefsiri)

Bu hikmetten dolayı, bazı tefsircilere göre nafile türünden sadakanın gizli verilmesi, farz türünden sadakanın ise açık verilmesi daha iyidir. Çünkü farz olan sadakanın gizli verilmesi, "Kişi yükümlü olduğu halde vermiyor" şeklinde suizanna sebep olabilir, ayrıca açıkça verilmesinde teşvik vardır. Nafile sadaka ve infaklar ise açıkça yapıldığında hem alanın mahcup olması hem de verenin riyaya düşmesi ihtimali vardır. (bk. Razi, a.y.)

Özetle, hayırların gizli mi, alenî mi yapılması gerektiği, duruma ve şartlara göre değişir. Kalpteki niyet berraklığı muhafaza edildiği takdirde, açıkça infak etmekte de bir sakınca yoktur. Hatta gerekli hallerde insanları hayra teşvik için bu yol tercih edilebilir.

Her iki türlü infakın da fazilet ve esası; kalbin riya ve gösterişten korunması, takva ve ihlasın muhafaza edilmesidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet