Cinlerin ateşin duman kısmından yaratılmasıyla, dumansız ateşten yaratılması çelişki değil mi?

- Cinler ateşin duman kısmından yaratılmıştır. (İbni Abbas) hadisiyle cinlerin dumansız ateşten yaratılması çelişki değil mi?
- Böyle bir hadis var mı? Bu hadis sahih midir? Nasıl anlamak gerekir?

Değerli kardeşimiz,

Rahman suresinin 15. ayetinde cinlerin ateşten yaratıldığı bildirilmiştir.

Meallerde farklı ifadeler vardır:

“Cinni ise hâlis ateşten yarattı.” (S. Ateş; S. Yıldırım)

“Cinni yalın/dumansız ateşten yarattı.” (Tefhimu’l-Kur’an)

“Cinleri de saf bir ateşten yarattı.” (Ü. Şimşek)

“Cini de ateşin dumansızından yarattı.” (Y. N. Öztürk)

Dikkat edilirse, bunların hepsi aynı manaya gelir.

- İlgili ayetin harfi tercümesi şöyle olabilir: (Allah) cinni de ateşin mâricinden yarattı.” (Rahman, 55/15)

Bu ayette cinlerin yaratılışının “mâric”den olduğu bildirilmiştir. Burada asıl anahtar kelime olan mâric, hem dumanla karışık olan ateş, hem de dumansız -yalın- saf ateş manasına gelmektedir. Ama ayette ayrıca ateş kelimesinin zikredilmesi bunun, dumansız/saf ateş manasında olduğunu gösteriyor. Böylece cân’nın/cinlerin, katıksız/öz ateşten yaratılmış olduğu anlaşılıyor. (bk. Razi, ilgili ayetin tefsiri)

İbn Abbas (r.a.)'a göre bu ifade, “ateşin en güzeli ve safı” manasınadır. Diğer bir rivayette ise “maric”,  İbn Abbas’a göre alev manasına gelir, Mücahide göre de, ateş yakıldığı zaman yükselen, sarı ve yeşilimsi alev anlamındadır. (bk.Taberi, İbn Kesir, ilgili ayetin tefsiri)

Zuhayli de “maric” kelimesini “dumansız, halis-saf alev” olarak değerlendirmiştir. (bk. el-Vesit, ilgili ayetin tefsiri)

Müslim ve İbn Hanbel’in rivayet ettiği hadislerde de “Maric” kelimesi kullanılmıştır.

Dikkat edilirse, bu yorumların hepsi hemen hemen aynı manaya gelmektedir. Onun için bir çelişki yoktur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet