Âdetullah / sünnetullah kanunu nedir?

Değerli kardeşimiz,

Mahlûkatın tedbir ve idaresinde Allahın takip ettiği yol ve prensipler vardır. Bu ilahi kanunlara âdetullah veya sünnetullah denir.  وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللّٰهِ تَبْد۪يلاً “Sünnetullahta (Allah'ın kanununda) asla bir değişiklik bulamazsın” (Ahzab, 33/62; Fatır, 35/43; Fetih, 48/23) ayetinin ifade ettiği gibi, bu kanunlarda bir devamlılık söz konusudur.

Bazıları kâinattaki bu kanunlara yanlış olarak “tabiat kanunları” derler. Hâlbuki bu kanunlar, Allah’ın tabiata koyduğu değişmez nizamdan ibarettir. Bu kanunlar, tabiatı mahkûm kılan, görevini yapmaya sevkeden yasalardır. Tabir yerindeyse, yüce Allah bu kanunlarla icraatta bulunmayı bir prensip edinmiştir. Bunun böyle olması, bizleri de disiplin altına alır, bu kanunları bulup uygulamaya sevkeder.

Çalışan insanların başarıya ulaşması, isyan edenlerin cezalandırılması Allah'ın insanlık âleminde devam eden âdetindendir. Güzel bir sonuca ulaşmak için niyetin halis olması yeterli değildir. Uçmak niyetiyle kendini minareden atan adamın helak olması, âdetullahın bir gereğidir.

Allah'ın kâinattaki tasarrufu iki şekildedir:

1. Sünnetullah / âdetullah denilen genel kanunlarla tasarrufu.

2. Hârikulâde olarak özel tasarrufu.

Gece-gündüzün birbirini kovalaması, Güneş'in her gün doğup batması, anne-baba ile yeni canlıların dünyaya gönderilmesi, ağaçlar vasıtasıyla meyvelerin ikram edilmesi gibi ilahi tasarruflarda bir devamlılık ve genellik vardır.

Her türün ilk fertlerinin yaratılışı, Hz. İsa’nın babasız dünyaya gönderilişi, mucizeler, kerametler ise olağandışı ve özeldir.

Hz. Peygamber (asm), Allah’ın en seçkin kulu olarak âdetullaha en fazla riayet eden fert olmuştur. “Ben peygamberim, öyleyse harika bir şekilde hedefime varırım.” dememiş, sebeplere müracaat ederek neticeyi Allah'tan istemiştir.

Dolayısıyla sebepler dünyasında yaşayan kimseler olarak bu ilahi yasalara riayet etmemiz gerekir. Ama bu, olağan dışı durumları inkâr etmeye bizi sevk etmemelidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet