Tasavvuf ve şarap ilişkisini açıklar mısınız?

Değerli kardeşimiz,

Bazı tasavvuf ehli eserlerinde “şarap-meyhane” gibi mazmunlara sıkça yer vermişlerdir. Burada kullanılan mazmunlar, semboliktir. Mesela, dergâh meyhane ile mürşit meyhaneci ile dergaha hizmet edenler sâkiler ile alınan feyiz içilen şarap ile… sembolize edilir. Manadan nasibini almayanlar, bu ifade­leri zahirine göre değerlendirmişler, o büyük zatları yanlış tanımış ve anlatmışlardır.

Cama bakmak yerine, camın ötesine geçebilmek lazımdır. Cama baktığımızda lekeleri görürüz. Ama camdan ilerine bakarsak, güzellikleri seyrederiz. Mesela Mevlâna şöyle der:

“Senin içtiğin şarap haramdır. Biz helal olan şaraptan başka içmiyoruz. Çalış da yokluktan varlığa ulaş. Allah şarabıyla sarhoş ol.” [Rûmî, Mesnevi, ( İzbudak tercümesi), VI, 54]

Nitekim yüce Allah şöyle bildirir:

وَسَقٰيهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا  “Onların Rabbi, onlara tertemiz bir şarab takdim etmiştir.” (İnsan, 76/21)

Ayette geçen “şarab” kelimesi, şu anda Türkçemizde kullandığımız “içki” anlamında olma­yıp, “temiz içecek” manasındadır. Ama bunu bilmeyen, “Mevlana, haram olan şarabın kendilerine helal sayıldığını söylüyor.” diyebilir. Onun sözünden bu manayı çıkartmak, belağattan nasipsizliktir.

İki Hak dostu arasındaki şu muhavereyi de bu türden değerlendirilmek gerekir:

Yahya Bin Muaz der: “Muhabbet kade­hinden o kadar içtim ki, sonunda mestoldum.” Bayezid-i Bistami ise şöyle cevap verir: “Muhabbet şarabını kâse kâse içtim. Lakin ne şarap bitti, ne de benim ha­raretim geçti.” [Rûmî, Mesnevî, (Tâhiru’l-Mevlevî tercümesi), 1, 72]

Ancak Hallac-ı Mansur gibi “şarabın dozunu” kaçırıp “Ene’l-Hak” diyenler de olmuştur. Mevlana, böyleleri hakkında şu mühim hatırlatmayı yapar:

“Sen, sar­hoş olanlardan kılavuzluk arama!” [Rûmî, (Tâhiru’l- Mevlevî tercümesi), VII, 567.]

Yani, böyle zatlar, hidayet üzere olmakla beraber, peşinden gidile­cek kimseler değillerdir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet