Şeytanın sanki tövbe edecek gibi bir anlatımı olmasının hikmeti nedir?

“Ademoğlu secde ayetini okuyup secde edince şeytan ağlar ve ‘Yazıklar olsun bana! Ademoğlu secdeyle emrolundu da hemen secde etti, cennet onundur; ben secdeyle emrolundum, ama secde etmekten kaçındım, bana da cehennem vardır.’ diyerek oradan uzaklaşır.” (Müslim, Îmân, 133; İbn Mâce, İkāmetü’s-salât, 70)
- Sanki tövbe edecek gibi bir anlatım olmasının hikmeti nedir?

Değerli kardeşimiz,

Burada şeytanın ağlaması ve üzüntüsü, yaptıklarından pişmanlık duyduğu için değil, aksine Âdemoğlundan secde edip cennete gidenleri düşündüğü için, hasedin verdiği kederinden ağlar ve orayı terk eder. 

el-Müfhim adlı kitapta bildirildiği gibi, şeytanın buradaki ağlaması, işlediği isyandan dolayı duyduğu bir pişmanlığından veya eski hatasından dönmeye yönelik değildir. Bilakis, onun bu sıkıntısı, Hz. Âdem (as) ve çocuklarından secde edip de cennete gidenlere karşı beslediği haset, kin, nefret ve düşmanlıktan kaynaklanan bir sıkıntıdır. (bk. Ahmed b. Ömer el-Kurtubî, el-Müfhim limâ eşkele min Telḫîṣi kitâbi Müslim, Beyrut 1417/1996, 1/274)

Nitekim şeytan pişmanmış gibi gözükse de geri adım atmamış, yanlışlığını affettirecek bir tövbeye de yönelmemiştir. Bunların tersine şeytan hâlâ secde emrini yerine getirenlere engel olmaya çalışıp, onların da kendisi gibi asi olmalarını hedeflemektedir.

Şu halde hadiste zikredilen ağlamanın, şeytanın pişmanlığından değil, hasedinden dolayı olduğu anlaşılmaktadır. Kendisi secde etmediği için, kulluk bilincinin en yüksek mertebesi olan secdeyi insanın yapmasından dolayı kahrolup çılgına dönmekte ve bundan dolayı ağladığı ortaya çıkmaktadır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet