Şeytan neden huzurdan kovulduğunda, yeniden diriliş gününe kadar zaman istemiştir?

- Şeytan neden huzurdan kovulduğunda insanların ba'solunacakları güne kadar zaman istemiştir?
- Halbuki Kıyamet ile tüm insanların imtihanı bitiyor.
- Ölümden veya tüm insanların ölümü olan kıyametten sonra da Şeytan gene yapacağını yapacak mıdır?

Değerli kardeşimiz,

- Taberi’ye göre, şeytanın “Ba’s” (yeniden diliş) gününe kadar mühlet verilmesini istemesi, onun cehaletini göstermektedir. Şeytan’ın kıyamet günü yerine Ba’s gününe kadar mühlet istemesi, karşılanması imkânsız olan bir istektir.

Çünkü, Ba’s/diriliş günü her şeyin yok olduğu kıyametin kopmasından sonraki dönemdir. Artık ölümün, fenanın / yokluğun olmadığı yepyeni bir âlemin/bir beka âleminin söz konusu olduğu bir dönemin adıdır. Ona böyle bir imkânın verilmesi onun fani değil bâki bir varlık olmasını gerektirir. (Böyle bir şeyi dostlarına bile vermeyen Allah, böyle isyankâr düşmanına hiç verir mi?).

Nitekim, Allah onun bu isteğini hikmetinin gereği olarak vermiş fakat  bu mühletin zamanını “ba’s günü” değil, “malum gün” (kıyamet günü) olarak tespit etmiştir. (bk. Hicr, 15/37-38; Sad, 38/80-81)  Ki bu gün şeytanın da ölüme mahkum olacağı gündür. Beka yalnız hay ve layemut (ölümsüz) olan rabbimize aittir. (bk. Taberi, Araf suresinin 14-15. ayetlerinin tefsiri)

- Bazı alimlere göre, şeytanın bu arzusu iki manaya gelebilir:

Birincisi: Şeytan kıyamet gününe kadar kendisine ceza verilmemesini istemiştir. Mühlet verilmesinden maksat cezanın verilmemesidir.

Bu yoruma göre, şeytanın bu mühleti istemesi başka bir iş yapmak için değil, yaptığı isyanın cezasını bir gün mutlaka çekeceğini bildiği için, hiç olmazsa kıyamete kadar bu cezadan muaf tutulmasını istemiştir.

İkincisi: (Taberi’de de geçtiği üzere) kıyametin kopmasına kadar değil, diriliş gününe kadar bu mühleti istemiş ki ölmesin/ölümden/ölüm acısını tatmaktan kurtulsun. Ancak Allah onun bu isteğini yerine getirmemiş onu “malum gün” olan kıyamet/birinci defa sura üflendiği güne kadar mühlet vermiştir. (Maverdi, ilgili ayetin tefsiri)

- Rivayete göre, İbn Abas da ayeti şöyle tefsir etmiştir:

“Habis (şeytan) ölümden kurtulmak için insanların kabirlerinden çıkacağı b’as gününe kadar kendisine mühlet verilmesini istemiştir. Fakat Allah onun bu isteğini reddetmiş, yalnız birinci defa sura üfleneceği (kıyametin kopacağı) zamana kadar mühlet vermiştir. (Semarkandi, ilgili ayetin tefsiri)

- İnsanlara ifsat eden şeytana bu mühletin verilmesi, bir imtihan sırıdır. Allah mal-mülk, makam-mevki gibi bek çok dünyalıklarla insanı imtihan ettiği gibi, şeytanla da imtihan eder. Özgür iradesini kullanarak bu tuzaklara düşmeyenlere bol bol mükâfat verir. Bunları hak etmek için sınıfı geçmek gerekir. Çünkü cennet ucuz değildir, cehennem de lüzumsuz değildir.” (krş. Zemahşeri, ilgili yer)

- Kıyametin kopmasıyla imtihan salonu kapanacaktır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet