Şems suresinin 5. ayetinde geçen "ma" edatı ile kastedilen Allah mıdır?

- Arapçada "men" edatı canlı ve akıllı varlıklar için, "ma" edatı ise cansız ve akılsız varlıklar için kullanılıyorsa, şems suresinin 5. ayetini ve bu minvaldeki diğer ayetleri nasıl açıklayabiliriz?

Değerli kardeşimiz,

Şems suresinin 5. ayetinde yer alan “ma” iki şekilde değerlendirilmiştir.

a) Buradaki “ma” kelimesi, Allah’ın kudretine (zatına değil, sıfatına) işaret etmek üzere kullanılmıştır.

Buna göre ayetin meali: “Göğe ve onu yapan / yaratan büyük kudret sahibi varlığa yemin olsun.” şeklinde olur.

b) Buradaki “ma”, “men” anlamında kullanılmıştır. Çünkü Arapça lisanında bazı kelimelerin, edatların, birbirinin yerinde kullanılması caizdir. Örneğin:

“Babalarınızın nikahladığını nikahlamayın.”(Nisa, 4/22)

mealindeki ayette de baba tarafından nikahlanan kadın “ma” edatıyla ifade edilmiştir ki, bunun “men” anlamında olduğuna şüphe yoktur. (bk. Taberi, Razi, Beydavî, Kurtubi, ilgili ayetin tefsiri)

- Bazı tefsirlerde buradaki “ma”, “mastariye” olarak da yorulanmış, ancak diğer bazı alimler bunun isabetli olmadığını belirtmişlerdir.

Buna göre ayetin meali: “Göğe ve onun binasına...” şeklinde olur.

Özetle, “Allah onu bina etti. Yüksekliğini yükseltti ve nizamına koydu." (Nâziât, 79/27-28) manasındaki ayette de ifade edildiği gibi, onda asılı yıldızları ve cisimleri yaratıp aralarındaki yüksek ve geniş mesafe ve yükseklik ile beraber birbirlerine bitişik bir bina bölümleri ve parçaları gibi tam bir kudretle bağlayarak, o yükseklikte denge ve düzenine koyup içinde yaşanacak yükseltilmiş ve süslenmiş bir bina halinde yapıp düzelten yüce Allah'a yahut onu öyle bina edişine, inşa ediş tarzına, kanunlarına yemin edilmektedir. (bk. Elmalılı Hamdi, Hak Dini, ilgili ayetin tefsiri)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet