Onlardan geriye bıraktığımız sadece ibret verici hikayeleridir, ayeti nasıl anlaşılmalı?

"Onlardan geriye bıraktığımız sadece ibret verici hikayeleridir" ayetinde helak olan kavimlerin sadece hikayeleri kaldığını söylüyor ama helak olanların şehirleri, eşyaları, kemikleri bulunan bazı kavimler var.
- Bunun hikmeti nedir?

Değerli kardeşimiz,

“Sonra resullerimizi peş peşe gönderdik. Hangi ümmete peygamberi geldiyse onlar onu yalancı saydılar. Biz de onları birbiri ardından imha ettik. Onlardan geriye bıraktığımız, sadece ibret verici hikâyeleri! İman etmeyen o halkın canı cehenneme!” (Müminun, 23/44)

mealindeki ayette geçen ve “hikâyeler” olarak tercüme edilen kelimenin Arapçası “Ahadîs”tir. Bu kelime, “hadîs” veya “uhdûse”nin çoğuludur ve yalnız kötü olan hayat hikâyeleri için kullanılır. (bk. Taberi, ilgili ayetin tefsiri)

Ayette, bu kelime “uhdûse” manasında kullanılmıştır ki, insanlar arasında konuşulan komik, garip, tuhaf, gülünç olaylar manasına gelir.(bk. Zemahşeri, Razi,  ilgili ayetin tefsiri).

Ayette yer verilen bu kötü hayat hikâyelerinden maksat, onların helak olmaları ve sonradan gelen insanlar için ibret verici kıssalar olarak dilden dile dolaşmalarıdır. Vurgulanan husus, insanların konumudur. Onların yaşadıkları fiziki çevrenin ayakta kalması, helak olmalarıyla ilgili hadiselerden dolayı dillerde dolaşan birer öykü olmaları gerçeğini değiştirmez.

Demek ki, ayetin ifadesinden maksat, bizzat insanların başlarına gelen felaketlerin boyutunu göstermek, onların bir zamanlar izzet ve gurur içinde yaşayan beyler olmasına rağmen, Allah’a ve elçilerine karşı gelmekle nasıl zavallı bir duruma düştükleri, nasıl sonraki nesiller için ibret verici bir hikâyeye dönüştüklerini anlatmaktır. Bu sebeple, fiziki çevrelerinin ayakta kalması, onların yere yıkılmalarıyla ilgili gerçeğin anlatılmasına aykırı değildir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet