Kuran'da Hz. Ali müminlerin reisidir / yöneticisidir, ifadesi var mıydı?

- ​Suyuti gibi bir İslam âliminin şu örneği verip de hiç savunma yapmaması ilginç doğrusu. Maide suresinde, “Ey resul, sana gönderileni duyur; aksi halde görevini yapmamış olursun.” denir. İşte burada Abdullah b. Mesut, biz bu ayeti okurken, Hz. Ali mü­minlerin reisidir/yöneticisidir ifadesini de okurduk, bu da ayettendi diyor. İmam Süyuti bunu tefsirinde ilgili ayet açıklamasında anlatıyor. (Süyuti, Dürrü-I Mensur, Maide suresi, 67. ayet)
- Yine Süleyman Kenduzi Yenabi... adlı kaynağında İmam Süyuti’ye atıfta bulunarak, Ahzab suresi 25. ayette Ali b. Ebi Talip isminin var olduğunu; ancak yazılmadığını belirtiyor. Bunu İbn-i Asakir ve başkaları da yazıyorlar.

Değerli kardeşimiz,

Söz konusu rivayetler zayıftır, delil olarak kabul edilemez. ÇÜNKÜ;

a) Suyuti’nin söz konusu rivayetlere yer verdiği “ed-Dürrü’l-mensur” adlı eserinde sahih olanlar yanında zayıf olan rivayetlere de yer verdiği bilinmektedir.

Bununla beraber, sahih olan hadis kaynaklarında yer almayan bu rivayetin zayıf olduğuna hükmedilebilir.

b) Suyuti’nin yer verdiği bu rivayetlerden bazıları senetsizdir, diğer bazıları ise senetsiz-mesnetsizdir. Mesela:

“Ey Resul, sana gönderileni duyur; aksi halde görevini yapmamış olursun.” (Maide, 5/67) mealindeki ayetin “Gadir-hum” günü (Hz.) Ali hakkında indiği ifade edilmiştir. Fakat burada herhangi bir senede yer verilmemiştir. (bk. ed-Dürrü’l-mensur, ilgili ayetin tefsiri)

c) İbn Mesud anlatıyor: Biz Hz. Peygamberin hayatında “Ey Resul, sana gönderileni duyur; aksi halde görevini yapmamış olursun.” (Maide, 5/67) (mealindeki) ayeti (‘ki Ali müminlerin velisidir’ cümlesiyle birlikte) okurduk.” (Suyuti, a.g.y) şeklindeki bilgi İbn Merduye’den -senetsiz olarak- nakledilmiştir. Senedi olmayan bir rivayetin zayıf olduğu bilinmektedir.

Bununla beraber, bu eser hâlâ matbaalarda basılmamıştır. Mahtut nüshaları ise Almanya kütüphanelerinde olduğu söyleniyor.

d) Suyuti’nin adını verdiği eserlerden biri de İbn Asakir’in “Tarihu Dimaşk” adlı meşhur eseridir. Burada “Ey Resul, sana gönderileni duyur; aksi halde görevini yapmamış olursun.” (Maide, 5/67) mealindeki ayetin "'Gadir Hum' günü (Hz.) Ali hakkında indiği” ifade edilmiştir. (bk. İbn Asakir, Tarihu Dimaşk, Beyrut, ts.  42/237)

Bu rivayet senetlidir. Ancak “Ali b. Abis, Atıye b. Sad el-Avfi” adlı iki ravi zayıf olduğu için alimler tarafından bu rivayet kabul edilmemiştir.

- İbn Main, Nesai, Ezdi ve İbn Hibban gibi alimler tarafından zayıf olduğu bildirilen Ali b. Abis’in durumu için bk. Zehebi, Mizanu’l-İ’tidal, 3/134.

- Buhari, İbn Adi gibi büyük muhaddisler tarafından zayıf kabul edilen Atıye b. Sad el-Avfi’nin durumu için de bk. Zehebi, Mizanu’l-İ’tidal 3/648.

e) Şunu unutmayalım ki, “Ali müminlerin velisidir.” mealindeki cümlenin ayetten çıkarıldığı iddiası, Kur'an’ın “Hiç şüphe yok ki o zikri, Kur’ân’ı biz indirdik, onu koruyacak olan da biziz.” (Hicr, 15/9) mealindeki açık ifadesini inkâr etmek anlamına gelir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet