Allah'ın varlığının kendi zatından olması ne demektir?

Tarih: 02.05.2020 - 15:24 | Güncelleme:

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Allah’ın ezelî ve ebedî olan varlığı kendi zatıyla kâimdir. Kendi varlığı mukaddes zatının gereğidir, asla başkasından değildir. Bunun için Allah-ü Teâlâ’ya, Vacib’ul Vücûd, yani, varlığı kendinden dolayı gerekli denilir. O’nun varlığı, başka bir var edene muhtaç olmaktan uzaktır. Yaratılmış olarak düşünülen şey, ilah olamaz. Bunun için; Allah’ı kim yarattı? diye soru sorulmaz. Çünkü böyle bir soru, başlangıçtaki İlâh tarifindeki kabule aykırıdır. Allah’ı tarif ederken, her şeyi O‘nun yarattığı, fakat kendisinin yaratılmadığı kabul edilmişti.

 O, kendiliğinden vardır, kadimdir. O ilâhî kitabında bildirdiği gibi doğmamıştır, doğurulmamıştır. Başkasının var etmesine muhtaç değildir. Eğer böyle olmasaydı, ne kâinat bulunurdu, ne de başka bir şey.

Bu gerçek kabul edilmeyince, içinde yaşadığımız âlemin varlığını izah etmeye imkân kalmaz. Allah’tan başka var olan ve mümkünat dediğimiz şeylerin olması ve olmaması imkân dahilindedir. Yani olabilir de olmayabilir de. Onun için bunların yokluk âleminden varlık âlemine çıkarılması Allah’ın yaratmasına bağlıdır. O dilerse olur, dilemezse olma (bk. Nursi, B. S.  Lem’alar. s.15.).

Allah’ın (CC) sıfatları zatındandır. Yani, zâtının zaruri lâzımıdır. Yani, o zâti sıfatın yokluğu veya sınırlı olması halinde o ilah olamaz. Bu zâti sıfatların O’ndan ayrı düşünülmesi mümkün değildir. Hiçbir cihette o sıfatlar ondan ayrılamaz. Çünkü O zat, o sıfatlarla tarif edilmekte ve bilinmektedir.     

Bu meseleyi daha iyi anlamak için şöyle basit bir misal verilebilir: Mesela “bir insan” denildiği zaman, insanın tarifinden; baş, gövde, kol ve bacakları akla gelir. Burada insanın varlığının gereği, yani olmazsa olmazı, başıdır. Keramet hariç, başsız bir insan olamaz.

İşte “Allah” dendiği zaman, zâti ve subuti sıfatları O’nun olmazsa olmazlarındandır.

Allah’ın sıfatları zâtından olunca o sıfatların zıddı O’na ârız olamaz. Yani, O’na sonradan giremez. Halbuki mahlûkatın sıfatları ise ârızidir. Yani sonradan o sıfatlar onlara verilmiştir. Mesela Allah’ın kudret sıfatı zatındandır. Dolayısıyla kudretin zıddı olan acizlik, o kudretin içine giremez. Çünkü, girdiği farz edilirse, o zaman iki zıddın aynı anda bulunması gerekir ki, bu da mantıken mümkün değildir. Mesela Allah sonsuz kudret sahibi iken, aynı zamanda sonsuz aciz, güçsüz olamaz. Aynı şekilde, sonsuz ilim sahibi iken, -haşa- hiçbir şeyi bilmeyen bir cahil olamaz. İşte görme, işitme ve irade gibi bütün zâti sıfatların zıdları O’nda bulunmaz.

Madem Allah’ın kudretine acizlik ârız olamaz. Dolayısıyla hiçbir şekilde acizlik o kudretin içine giremez. Bu da apaçık gösterir ki, o zâti kudretinde mertebe ve derecelenme olamaz. Çünkü bir şeyin varlığındaki mertebeler, o şeyin zıtlarının içine girmesiyledir.

Mesela, sıcaklıktaki derecelenme, soğuğun onun içine girmesiyledir. Güzellikteki derecelenme ve mertebeler, çirkinliğin içine girmesiyledir.

Mümkinatta, yani yaratılmış olan bütün varlıklarda sıfatlar ârızi, yani onlara sonradan verilmiş olduğu için, zıtlar birbirine girmiştir.

Madem ki, Allah’ın ezeli kudretinde mertebeler olamaz. Öyle ise, bütün mümkün varlıkların bu sonsuz kudrete nisbeti birdir. En büyük en küçüğe denk ve zerreler yıldızlara emsal ve benzer olur. Bir baharın yaratılması, bir tek çiçeğin yaratılması gibi O kudrete kolay gelir. Haşirde bütün insanlığın yeniden diriltilmesi, bir insanın diriltilmesi gibidir.

Allah’ın (CC) bir atomu yaratmada iradesinin tecellisi ne ise, cennet ve cehennem de dâhil, sonsuz kâinatı yaratmada iradesinin tecellisi aynıdır. (bk. Nursi, B. S. Sözler. s. 654-655.)

Allah’ın sıfatları konusunda insanları yanıltan ve inkara götüren önemli sebeplerden birisi, Allah’ın bu zâti sıfatlarını kendisine verilmiş olan ârizi sıfatlarla kıyas etmesidir.

Allah’ın sıfatlarına göre az çok ve büyük küçüğün fark etmediğini kâinatta cari olan bir takım kanunlarda da görmek mümkündür.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet

Bu içeriği faydalı buldunuz mu?
Yazar:
Sorularla İslamiyet
Kategori:
Okunma sayısı : 1.000+
Yorum yapmak için giriş yapın veya kayıt olun