Zeyd bin Sabit başkanlığında kurulan heyette kimler vardı?

- Kur'an mushaf hâline getirilirken, Zeyd bin Sâbit başkanlığında kurulan heyette bulunanların adları nelerdir?
- Bu heyette İbn-i Mesud, Hz. Abbas ve Hz. Ali gibi Kur'an konusunda otorite isimler neden yer almamıştı?
- Adı geçen heyette Hâşimi soyundan kimse var mıydı?

Değerli kardeşimiz,

Kur'an'ın Mushaf Haline Getirilmesi

Vahiy lafızları mushaf haline getirilirken temel amaç, dağınık olan yazılı malzemeleri bir araya getirmekti. Bunun için de bir komisyon kurma ihtiyacı hissedilmedi. Çünkü yapılacak eylem sadece dağınık malzemeleri toplamak ve bunu organize etmekti.

Bu işin başına Zeyd b. Sabit'in getirilmesinin nedeni ise, çok genç olması, zeki olması, Hz. Peygamber (asm) hayatta iken Kur'an’ın tamamını ezberlemiş olması ve en önemlisi arza-i ahire (Hz. Cebrail ile Peygamber Efendimizin Kur'anı okuyarak son karşılaştırmalarına) şahitlik etmesidir.

Zira bu eylemde diğer sahabelerin de olmasını zorunlu kılacak bir durum söz konusu değildir. Sadece diğer sahabelerde var olan malzemeleri bir araya getirme organizesini yapma işidir. Dolayısıyla istinsah faaliyetinde olduğu gibi çok yönlü bir çalışma değildir.

Tabi ki bu işin başında, yani organizenin başında Hz. Zeyd'in olması diğer büyük sahabilerin ona yardım etmediği anlamına gelmez.

Halife Hz. Ebu Bekir başta olmak üzere Hz. Ömer ve diğer büyük sahabeler de ona yardımcı olmuşlardır.

Kur'an ayetleri, şahitler ve hafızlar tarafından incelenerek Peygamberimiz (asm)'in katiplere yazdırdığı ve hafızlara ezberlettiği sıraya göre sureler ve ayetler sıralanarak kitap haline getirildi.

En ufak bir hataya yer vermemek için kitap haline getirilen Kur'an, Hz. Osman tarafından bütün sahabelere okundu. Peygamberimiz (asm)'e gelen aynısı olduğu, eksikliğin, fazlalığın ya da herhangi bir yanlışlığın olmadığı onaylandıktan sonra Hz. Ebu Bekir’e teslim edildi.

Böylece Kur'an bugüne kadar hiçbir kelime değişmeden geldi.

Mushafların Çoğaltılması

Mushafların çoğaltılması için kurulan komisyonda yer alan isimlerle alakalı farklı rivayetler yer almaktadır.

Bazı rivayetlerde Enes b. Malik, Malik b. Ebi Amr, Abdullah b. Abbas gibi isimler yer almaktadır.

Bazı rivayetlerde Zeyd b. Sabit'le Eban b. Said'in yer aldığı ifade edilmektedir. 

Bu heyette yer alanlar daha çok hem Kur'an'ın yazısı hem de tilaveti ile meşhur olanlar veya yazı ile birlikte dilbilim yönü ağır basan kişilerdir.

Hz. Ali'nin bizzat heyette görev almaması, onun bu çalışmada yer almadığını göstermez. Rivayetlerde yer alanlar resmi olarak görevlendirilenlerdir. Hz. Ali'nin bu eylemle alakalı övücü sözleri bunu doğrulamaktadır. 

İbn Mesud'un yer almaması mekansal olabilir; zira kendisi o zaman Kufe’de ikamet etmektedir. Ancak kendisinin bir takım duygusal tepkiler verdiği kaynaklarda yer almaktadır. Bununla beraber, daha sonra kendisi de bu faaliyetin ümmet için önemli ve faydalı olduğunu görmüş ve desteklemiştir. 

Bu heyette, İbn Abbas'ın da yer aldığına dair rivayetler bulunmaktadır.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Kur'an-ı Kerim'in yazılması, toplanması ve kitap haline getirilmesi ...
- Kur'an'ı toplama görevinin Zeyd bin Sabit'e verilmesinin hikmeti nedir?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet