Mushaf heyetinin başkanı neden Zeyd b. Sabit’tir?

- Son arzada İbni Mesud’un da Zeyd bin Sabit ve Übeyy bin Kab’ında orada olduğu söyleniyor.
- Eğer öyleyse, Hz. Osman şahsi mushafların yakılmasını istediğinde İbni Mesud neden bunu ilkte kabul etmek istemedi, çünkü Zeyd bin Sabit’in derlediği Kuran son arzaya göre ama son arzada İbni Mesud da var, o yüzden karşı çıkmayıp nasıl olsa Osman mushafı son arzaya göre benim şahsi mushafım arzadan önce deyip direkt kabul edebilirdi. Neden ilkte kabul etmedi?
- Ayrıca aralarında nasıl ihtilaf oluyor?
- Oysa Zeyd bin Sabit de İbni Mesud da Übeyy bin Kab da son arzada hazır bulunmuştu.

Değerli kardeşimiz,

Arza, her yıl ramazan ayında, o zamana kadar nazil olan ayet ve sureleri Hz. Cebrail’in Hz. Peygamber (asm) Efendimize, onun da Cebrail’e okumasına denir.

Allah’ın iki elçisi, Kur'an-ı Kerîm’i birbirlerine okumak (mukabele etmek) üzere ramazan ayında her gece bir araya gelmekteydi. Her yıl bir defa yapılan bu karşılıklı okuma işi, Hz. Peygamber’in (asm) vefat edeceği yıl iki defa olmuştu. Arza-i ahîre diye anılagelen bu son karşılaştırma, Kureyş lehçesiyle yapıldığı için o günden itibaren Kur'an bu lehçe ile okunmuştur.

Beğavî’nin "Şerhu’s-sünnet" isimli eserinde (s. 525-526) bildirdiğine göre, şimdi herkesin okuduğu Kuran’a “Zeyd b. Sabit’in kıraatı” denmesinin sebebi, Zeyd’ın son Arza’da bulunmuş olması, nesh edilen ve edilmeyen ayetlerin tamamına şahit olması, aynı şekilde bunları Hz. Peygamber (asm) için yazmış ve ona okumuş olmasıdır. Sonra da Zeyd vefat edinceye kadar insanlara bu Kuran’ı okutmuştur.

Bu sebeplerden dolayı, Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer Kur'an’ın cem’inde Zeyd b. Sabit’e itimat etmiş ve bu işi ona tevdi etmişlerdi.

Keza Hz. Osman’ın kendi döneminde Kur'an’ın cem’ işini yapacak olan heyetin başına Zeyd b. Sabit’i getirmiş olması da bu sebepten ötürüdür. (bk. Suyutî, el-İtkan, 1/177; Zerkeşi, el-Burhan, 1/237)

- İbn Mesud’un son arzada bulunup bulunmadığına dair ihtilaf vardır. Fakat Zeyd b. Sabit’in orada bulunduğuna dair sahabe arasında ittifak vardır. Hz. Ebu Bekir ve Hz. Osman dönemindeki Kuran’ın cem işinin ona tevdi edilmesi de bunun açık delilidir. (bk. ez-Zerkani, Menahilu’l-İrfan, 1/249-251)

İbn Mesud Hazretleri, önce kendi şahsi Kuran’ını yakmamakla beraber, daha sonra sahabenin icmaına uyarak yakmıştır.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Kur'an-ı Kerim'in yazılması, toplanması ve kitap haline getirilmesi ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet