Üzerinde on dokuz vardır, ayetindeki ha zamiri hangi kelimeye gidiyor?

- عَلَيْهَا تِسْعَةَ عَشَرَ ayetindeki aleyha'daki "ha" zamiri hangi kelimeye gider?
- Özellikle bu "ha" zamiri üzerinden soruyu cevaplayabilirseniz sevinirim.

Değerli kardeşimiz,

İlgili ayetin meali şöyledir:

“Orada on dokuz görevli vardır.” (Müddessir, 74/30)

عَلَيْهَا تِسْعَةَ عَشَرَۜ ayetteki عَلَيْهَا aleyha ifadesi “üzerinde”, تِسْعَةَ عَشَرَۜ tis‘ate ‘aşera tamlaması ise “on dokuz” demektir.

Aleyhâ’da geçen zamir hakkında farklı görüşler vardır:

a) Başta Râzî olmak üzere bazı ilim adamları, konuyu insanla ve onun sahip olduğu çeşitli güçlerle ilişkilendirmekte, on dokuz rakamının içeriğini değişik kuvvetlerle doldurmaktadırlar.

Bu görüş sahiplerine göre, عَلَيْهَا ‘aleyhâ ifadesindeki hâ zamiri 29. Ayette geçen “beşer”e ait özellikler ve kuvvetlerdir. (Razi, ilgili ayetin tefsiri)

b) Diğer görüşe göre ise, bu zamir cehenneme aittir. On dokuz sayısı ise, "cehennemde görevlendirilmiş olan on dokuz melek; meleklerden on dokuz grup; on dokuz saf; her birinin emrinde bir grup melek bulunan on dokuz yönetici melek" şekillerinde yorumlamışlardır. (bk. Zemahşerî, Şevkânî, İbn Âşûr ilgili ayetin tefsiri)

Buna göre عَلَيْهَا ‘aleyhâ ifadesindeki zamir 26. ayette yer alan ve sonraki ayetlerde geçen "sekar" kelimesine gitmektedir.

Razi, “Bu on dokuz sayısının belirtilmesi, Allah'a ait olan bir özellikten de ileri gelebilir.” diyerek farklı manalara gelebileceğine de işaret eder. Ayrıca özetlemeye çalıştığımız her iki görüşün de arasını bulmaya çalışır:

“Madem ki afetlerin doğuş noktası insandaki bu on dokuz kuvvettir, o halde cehennem zebanilerinin sayısı da bu kadardır. Her biri bir kuvvete tekabül eder. Yani hayvani kuvveden gelen mesuliyetleri biri, şehvetten gelen mesuliyetleri başkası, gazaptan gelen mesuliyetleri başkası, cazibeden, maşikeden, adimeden, daifadan, gaziyeden, namiyeden her felâketin karşısında bir melek vardır.” (Razi, ilgili ayetin tefsiri)

Kur'an, ezelden gelip ebede gittiğinden ve bütün insanlara ve asırlara hitap ettiğinden, onun her yerinde birden çok mana vardır. Her asır, her insan, her bilim dalı ondan hissesini alır.

Bu nedenle bir ayet, bir cümle, bir kelime, hatta bir harf hakkında onlarca yorum, tefsir, hüküm ve anlayış olabilir; yeter ki, imanın ve İslam'ın esaslarına aykırı olmasın...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet