Peygamberimiz, Kur’an’daki kesik harfleri okuyarak Yahudileri susturmuş mudur?

- Üstad Bediüzzaman Hazretlerinin ilm-i cifre senet olarak gösterdiği ''Bir zaman Benî İsrail âlimlerinden bir kısmı, huzur-u Peygamberîde, sûrelerin başlarındaki “Elif-Lâm-Mîm”, “Kâf-Hâ-Yâ-Ayn-Sâd” gibi mukattaat-ı hurufiyeyi işittikleri vakit, hesab-ı cifrî ile dediler: “Ya Muhammed, senin ümmetinin müddeti azdır.” Onlara mukabil dedi: “Az değil.” Sâir sûrelerin başlarındaki mukattaatı okudu ve ferman etti: “Daha var.” Onlar sustular…”
- Hadisindeki ravi olan Muhammed b. es-Sâib el-Kelbî'nin yalancı olduğu ve dolayısıyla bu hadisin uydurma olduğu iddaa ediliyor.
- Bunlara nasıl cevap verebiliriz?
- Mukattaat (kesik harfler) ile ilgili hadisin kritiğini yapar mısınız?

Değerli kardeşimiz,

İlgili hadisin ravilerinden olan el-Kelbi’nin zayıf olduğu doğrudur. Ancak, hadis kriterleri açısından zayıf kabul edilen el-Kelbi, bütün tefsir kaynaklarında kendisinden istifade edilmiş ve tefsir ilmiyle alakalı bilgisine itibar edilmiş bir tefsir alimidir. En büyük tefsir alimleri kabul edilen, Taberi, Razi, Beydavi, Nesefi gibi alimler ondan istifade etmişlerdir.

- Öyle zannediyoruz ki, burada göz ardı edilmemesi gereken önemli bir husus da İbn Hacer gibi büyük bir hadis otoritesinin ebcedle ilgili bu rivayetin sıhhatini kabul etmesidir. Şu ifadeleri bunu göstermektedir:

“Müteşabihlerin peşine takılanların ilki Yahudiler olmuştur. Nitekim İbn İshak'ın (el-Kelbi’den yaptığı) rivayetine göre, Onlar mukattaat harflerini tevil etmiş ve ebced hesabına göre bu ümmetin ömrünün müddetini çıkarmışlardır...” (bk.İbn Hacer, Fethu’l-Bari, VIII/210)

- Bedizzaman Hazretlerinin değişik yerlerde ifade ettiği gibi, bir hadisin zayıf olması demek manasının doğru olmadığı anlamına gelmez. Yalnız, ilgili rivayetin Hz. Peygamber (asm)'e kadar gidip gitmediği konusunda kesin bir kanaate sahip olunmadığı manasına gelir.

Nitekim, Üstad'ın bu hükmünün, daha önce İmam Taberi gibi büyük müfessirler tarafından da kabul edildiğini görmekteyiz. Taberi’ye göre, (el-Kelbi’nin içinde yer aldığı) hadis zayıf da olsa, Ebu’l-Aliye, Rabi b. Enes gibi değerli alimler tarafından da kabul edilen ebced hesabının Kur’an’da yer aldığı doğrudur. (bk. Taberi, 1/208)

- Bununla beraber, İmamu’l-mufessiri unvanına layık görülen büyük muhaddis, müfessir ve tarihçi olan Taberi, el-Kelbi’in rivayetini delil olarak kullanan alimlerin görüşlerine de yer vermiş ve ilgili rivayeti de zikretmiş ve herhangi bir eleştiri de getirmemiş (Taberi, 1/217) ve “Elif-Lam-Ra” ile ilgili alimlerin -ebced hesabı dahil- farklı yorumlarının (kasem haric) hepsinin doğru olduğunu belirtmiştir. (bk. 1/217-222)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet