Araplarda puta tapmayı ilk başlatan kimdir?

- Hakim’de ve Ahmed b. Hanbel’de bu konu ile ilgili hadis de gördüm acaba sıhhati nedir?

Değerli kardeşimiz,

Arabistan’a ilk putu getiren kişi Amr b. Lühay’dır. Amr’ın kısa boylu, açık tenli ve mavi gözlü olduğu, Huzaa kabilesi arasında büyük bir itibarı bulunduğu, herkesten saygı gördüğü ve uzun bir ömür sürdüğü nakledilmektedir.

Bir iş için Şam’a gittiği zaman insanların Allah’tan başka puta taptıklarını görmüştür. Bunlara tapanlar, Amalika kabilesindendir. Puta tapmalarını hayretle izlemiş, güzel görmüş ve gerçek ilahın insanlar eliyle dikilen heykeller olduğunu zannetmiştir. Oradaki putperestlerden insan suretindeki putlar hakkında bilgi almış ve Mekke’ye götürüp oradakilerin de tapması için bir tanesini götürmek istemiştir.[1]

Bunun üzerine Amalikalılar ona kırmızı akikten yapılmış “Hübel” veya “Menât” adlı bir put vermişlerdi. Amr da bu putu Mekke’ye getirip Zemzem Kuyusu’nun üst tarafına, Kâbe’ye yakın bir yere koymuş ve herkesi ona tapınmaya çağırmıştı.

Allah Rasulü (asm) vahiy ile Arapları puta tapmaya sevkeden Amr b. Luhây’ın akıbeti hakkında Müslümanlara şöyle bir beyanda bulunmuştur:

“Amr b. Luhay’ı yaptıklarından dolayı bağırsaklarını cehennem ateşinde sürürken gördüm. Putlara kurban adama âdetini de ilk defa ortaya koyan odur. Hz. İbrahim’in dinin değiştiren kimse odur.”[2]

Tefsir âlimleri, Allah Teala’nın Kuran-ı Hakim’de “Bilgisizce insanları saptırmak için Allah hakkında yalan uydurandan daha zalimi kimdir!” buyurduğu söze muhatap kişinin ilk olarak Amr b. Luhay olduğunu söylemiştir.[3]

Putlar için kurban edilecek bazı hayvanlar, Sâibe, Bahîre, Vasîle ve Hâmî adlarıyla putlara adandıktan sonra serbest bırakılır; böylece kutsal bir mahiyet kazandığına inanılan bu hayvanlardan bir daha hiçbir şekilde faydalanılmazdı.

Kuran-ı Kerîm’de bu hususa temas edilerek, “Allah Teala bahîre (kulağı çentilen), sâibe (putlar adına salıverilen), vasîle (erkek-dişi ikizler doğuran) ve hâm (on kere yavrulamasından dolayı sırtına yük vurulmayan) gibi hayvanların adanmasını meşru kılmamıştır. Fakat kâfirler bu inançlarını Allah’a atfederek yalan söylerler. Zaten onların çoğunun akılları ermez.”[4] buyurulur.

Dipnotlar:

[1] Hişâm b. Muhammed el-Kelbî, Kitâbü’l-esnâm, Darü’l-kütübi’l-mısriyye, Kâhire 1420, s.8-9.

[2] Buhârî, Hadis No: 3521; Müslim, H. No: 2856.

[3] Ebu’l-fidâ İsmâîl b. Kesîr, Tefsîru İbn Kesîr, Dârü tayyibe, Dımaşk 1420, III, s.352.

[4] Mâide, 5/103.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet