Anne babaya saygısızlık (isyan) zinadan daha büyük bir günah mı?

- Kuran-ı Kerim'de Furkan Suresi 68-69. ayetlerde Allah (cc), kıyamet gününde kişinin cezasını iki katına çıkaracak 3 büyük günahın; şirk, adam öldürmek ve zina olduğunu bildirmektedir.
- Ancak Sahih Buhari 5976, Hz. Muhammed (s.a.v), büyük günahların en büyüğünün şirk ve anne babaya saygısızlık olduğunu söyledi.
- Nasıl anlamamız lazım?
- Bu anne-babaya saygısızlığın zinadan daha büyük günah olduğu anlamına mı gelir?
- Ve bu hadis aynı zamanda, ana-babaya saygısızlığın, insanı İslam'dan çıkaran küfür olduğu anlamına mı gelir?

Değerli kardeşimiz,

Zina da anne babaya saygısızlık da büyük günahlardandır, haramdır.

Ayrıca, anne babaya saygısızlık büyük günah ise de bunu yapan Müslüman dinden çıkmaz kâfir olmaz, hem anne baba hakkına hem de Allah hakkına girmiş olur. Tövbe edip, anne babasının gönlünü almalıdır.

Soruda geçen ayetlerin mealleri şöyledir:

“Onlar, Allah ile birlikte başka bir tanrıya da tapmazlar; haksız yere, Allah'ın dokunulmaz kıldığı insan hayatına kıymazlar, zina etmezler. Zira (bilirler ki) bunları işleyen kimse günahını yüklenecek. Kıyamet gününde ona azabı kat kat verilecek ve alçaltılmış olarak o azap içinde ebedî kalacaktır. Ancak tövbe edip inanarak erdemli işler yapanın durumu başkadır; Allah böylelerinin kötü hallerini iyiye çevirecektir. Allah çok bağışlayıcı, çok merhametlidir.” (Furkan, 25/68-70)

Konuyla ilgili ayet ve hadislerde iyiliğin karşılığının kat kat fazlasıyla verileceği, fakat kötülüğün cezasının katlanmayacağı bildirilmektedir.(1)

Şu halde -Zemahşerî ve Razi gibi bazı müfessirlerin de dedikleri gibi (2)- ayette, belirtilen günahları işleyenlere bunun azabının "kat kat" verileceği bildirilmekle, bir günahın cezasının katlanarak verileceği değil; şirk, katil, zina gibi suçların cezalarının birbirine ekleneceği bildirilmiştir.

Hadislerde büyük günahlardan “mûbikāt (helâk edici davranışlar), kebâir, a‘zamü’z-zünûb” gibi tabirlerle bahsedilir.

Çeşitli hadis rivayetlerinde;

- Allah’a ortak koşmak,
- Adam öldürmek,
- Ana babaya karşı gelmek,
- Yetim malı yemek,
- Faiz yemek,
- Dürüst kadınları iffetsizlikle suçlamak,
- Büyü yapmak,
- Savaştan kaçmak,
- Yalancı şahitlikte bulunmak
- Ve ödenemeyecek miktarda borçlu olarak ölmek,
büyük günahların başında zikredilmiştir.(3)

Günahların bir kısmının büyük olarak anlaşılması, genellikle bu günahların naslarda işleyene dünyevî veya uhrevî ceza öngörülen fiiller olmasıyla açıklanmaktadır.(4)

Dolayısıyla büyük günahları dile getiren naslardaki asıl gaye, günahların büyüklüğüne göre bir sıralama yapmak değil, söz konusu günahların ağır bir yaptırımı olacağını ifade etmektir. Kaldı ki hitap edilen kişi veya kitlenin içinde bulunduğu durum da bazen naslardaki mükafat veya ceza gerektiren fiillerin zikredilmesine veya sıralamasına etki etmektedir.

Bu açıdan bakılınca da farklı naslarda geçen günah sıralamasının, falanca günahın diğer bir günahtan daha büyük olup olmadığını ortaya koymayacağı anlaşılmaktadır.

Bununla beraber, büyük günahlardan en büyüğü olması bakımından bir sırlama yapmak gerekirse, adam öldürmeden sonra en büyük günahın zina olduğu söylenebilir.(5)

Kaynaklar:

1) Nisa 4/40; Enam 6/160; Şûra 42/40; Buhârî, Tevhîd 35; Müslim, Îmân 203-209.
2) Zemahşeri, Razi; Furkan suresi 69. ayetin tefsiri.
3) Müsned, 2/201, 214; 4/392; 5/413; Müslim, İman, 143-146.
4) bk. TDV İslam Ansiklopedisi, Kebair md.
5) Gazali, İḥya, IV, 20.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet