“Senin doğru söylediğine inanan bir adama yalan söylemen, en büyük hainliktir.” anlamında bir hadis var mı?

- Böyle bir hadis varsa kaynağı ve açıklaması nedir?

Değerli kardeşimiz,

Hadisin tercümesi şöyle de olabilir:

“Senin doğru söylediğine inanan bir (adama değil) kardeşine yalan söylemen, en büyük hainliktir.”

Bu hadisi Ahmed b. Hanbel (Müsned, 4/183); Ebu Davud (Edeb,71); Taberani (el-Kebir, 7/71); Beyhaki (Şuabu’l-İman,6/460); Ebu Naym, (el-Hilye, 6/99); İbn Adi, (el-Kâmil 1/501), rivayet etmiştir.

Ancak hadisin senedinde bir ravi tedlis ile meşhur, bir ravi de zayıf olarak bilinmektedir. Bu sebeple hadis genel olarak zayıf kabul edilmiştir. (bk. Avn u’l-Mabud,13/213; Macmau’z-Zevaid, 8/98)

Bununla beraber, el-Münavi gibi bazı alimlere göre, Ebu Davud’un bu hadisi zikretmesi, onun yanında senedinin hasen / kabul edilebilir olduğunu göstermektedir. (bk. Avnu’l-Mabud, a.g.y)

Hadisin manasıyla ilgili şunları söyleyebiliriz:

Yalan her zaman herkese karşı kötü bir şeydir; ancak bu hadis rivayetinde şu noktalara dikkat çekilmiştir:

a. Karşıdaki insan kâfir de olsa yalan söylemek günahtır ve kötüdür. Ancak o kişi senin mümin kardeşin ise, ona karşı yalan söylemek daha büyük günahtır ve daha çok kötüdür.

b. Bu mümin kardeşin, senin bir mümin olarak yalan söyleyeceğine ihtimal vermiyorsa, ona karşı yalan söylemek bundan çok daha çirkindir.

c. İman, kavram olarak emniyeti, güvenirliği temin eden bir unsurdur. Bu sebeple, imanlı olduğunu söyleyen bir kimsenin, karşısındaki mümin bir kimseye yalan söylemesi, her şeyden önce iman kavramının temin ettiği emniyet ortamını bozduğundan, çok daha çirkin bir hainlik şeklini alır.

d. Bediüzzaman Hazretlerinin ifade ettiği gibi, yalan bir küfür sıfatıdır. Çünkü küfür yalan üzerine kurulmuştur. Çünkü küfrün her şeyi yalandır. İman ise, tamamen doğruluğun özüdür.

Bu açıdan bakıldığı zaman, bir müminin herkese, ama özellikle bir mümin kardeşine karşı yalan söyleyip onu aldatması, Müslümanların fert ve  toplum hayatında var olan güven ortamını zedeler. Bu takdirde imanın bir meziyet olarak görülmemeye başlar. Bu ise, hem müminlere hem iman hakikatine karşı en büyük hıyanettir. Kaldı ki, yalan Allah’ın ilim ve kudretine de bir bühtandır, bir iftiradır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet