Yöneticilerin kapılarındaki alimler kötü mü?

- Alimler ve yöneticiler ile alakalı bir kitap okurken şöyle bir hadise denk geldim;
 “Alimlerin kapılarındaki yöneticiler ne iyi, yöneticilerin kapılarındaki alimler ne kötüdür.”
- Hadis Beyhaki’de geçiyormuş ama kaynağını tam olarak bulamadım. Hadisin sahihlik durumu, ravisi ve Beyhaki’deki tam kaynağı hakkında bilgi verebilir misiniz?
- Alimler, yöneticilerle düşüp kalkmadıkça insanlar arasında peygamberlerin vekilleridir. Fakat yöneticilerle düşüp kalkmaya başladıkları zaman peygamberlere ihanet etmiş olurlar. İşte o zaman böyle alimlerden kendinizi korumak için uzaklaşınız.
- Alimlerin en şerlileri yöneticilerin, yöneticilerin en iyisi de âlimlerin ayağına gidenlerdir.

Değerli kardeşimiz,

- Beyhaki’de böyle bir bilgiye rastlayamadık.

- Konuyla ilgili Şevkani’de şu ifadelere yer verilmiştir:

“Alimlerin en kötüsü amirlerin yanına gidenlerdir. Amirlerin en hayırlısı da alimlere gidenlerdir.” manasındaki sözün ilk cümlesini İbn Mace zayıf bir senetle rivayet etmiştir. (İkinci cümlenin merfu hadis olarak yeri yoktur)

Diğer bir rivayette:

“Alimler sultanlara karışmadıkları sürece Allah’ın kulları için peygamberlerin eminleri (güvenilir vekilleri)dir. Bunun yapınca da peygamberlere hıyanet etmiş olurlar, siz de onlardan sakınıp uzak durun.” denilmiştir. Ve bunun uydurma olduğu bildirilmiştir. (bk. Şevkani, el-Fevaidu’l-Macmua fi’l-ahadisi’l-mevdua, 60).

- Zeynu’l-Iraki de “Bu hadis rivayetine -bu lafzıyla- rastlayamadım” demiştir. (bk. Tahricu ahadis’l-İhya, 183)

- Bunun manası önemli ölçüde doğrudur. Çünkü insanların hayatını maddi açıdan disipline eden devlet yetkililerdir; manevi yönden eğiten ise alimlerdir. Sık sık devletin yetkili amirlerine giden alimler kuvvetli ihtimalle onlardan bir menfaat görmeye başlarlar. Bu menfaat ise din emirlerin hafife alınmasına sebep olabilir.

- Şüphesiz amirlerin adaleti ile alimlerin ihlaslı ilimleri bir araya gelse bunda hayırdan başka bir şey çıkmaz.

- Sultan vardır adildir, makama hakkı ve liyakati bulunduğu için gelmiştir, onun istişare heyetinde elbette alimler de bulunacaktır. Bu yakınlık, alimi etkileyip sultanın hatırı için meşru olmayana meşru deme sapkınlığına götürmediği sürece bu eylem caizdir, alimin fetvasının muteberliğini etkilemez.

- Zalim, ehliyetsiz, şeriat kurallarını tanımayan bir sultanın kapısına bir alimin gitmesi ve ona destek görüntüsü vermesi caiz değildir.

- Alim kendinden emin ise ve sultanın kapısına gitmesinin sebebi kendi menfaati değil de bir mazlumun veya ümmetin menfaati ise bunda da bir sakınca yoktur, usulüne uygun fetvası muteber fetvadır.

- Bu konuda sahih bir hadis varsa, zalim yöneticilerin kapılarına onlara destek vermek için gidenler içindir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet