Peygamberimiz, bana da İsa’ya yaptıkları gibi mi yapmak istiyorsunuz demiş mi?

- Peygamber Efendimiz (s.a.v) neden, bana da İsa’ya (a.s) yaptıkları gibi mi yapmak istiyorsunuz demiş?

Değerli kardeşimiz,

Hz. Peygamber Efendimiz (asm)'in, “Bana da İsa’ya yaptıkları gibi mi yapmak istiyorsunuz.” dediği şeklinde bir rivayet bulamadık.

Muhtemelen sorudaki ifade ile mealini vereceğimiz şu hadis kastedilmiş olabilir:

İlgili hadis şöyledir:

لاَ تُطْرُونِى كَمَا أَطْرَتِ النَّصَارَى ابْنَ مَرْيَمَ ، فَإِنَّمَا أَنَا عَبْدُهُ ، فَقُولُوا عَبْدُ اللَّهِ وَرَسُولُهُ

“Hristiyanların Meryem oğlu İsa’ya yaptıkları gibi beni batıl ve aşırı surette methettikleri şekilde övmeyin! Ben ancak Allah’ın kuluyum. Bana ‘Allah’ın kulu ve Rasûlü.’ deyin!” (Buhari, Enbiya, 48; Müsned, 1/23; 4/25)

Esasen Peygamber Efendimiz (asm)'in bir şeyi yasaklaması, onun mutlaka meydana geldiğini göstermez. Nitekim görünen hiçbir neden olmadığı halde nice emir ve yasakları olmuştur.

Ancak bu uyarının asıl nedeninin, Peygamberimiz (asm)'in önünde eğilmeye izin istendiğinde, Peygamberimizin bundan daha öteye gitmelerinden korktuğu ve bu yüzden abartılı övmeyi yasakladığı şeklinde bir açıklama söz konusudur. (bk. İbn Hacer, Fethü’l-Bârî, XII/149; Ali el-Kârî, Cem’ü’l-Vesail, 2/129)

Hadis metninde geçen “lâ tutrûnî” ifadesi, “beni övmede aşırı gitmeyin” anlamına geldiği gibi, “batıl bir övgüyle, bende olmayan şeyleri söyleyerek, hakkımda yalan söylemeyin” anlamını da taşımaktadır.

Bu hadisi ayrıntılı olarak şerh eden Tîbî, hadiste geçen “ıtra” kelimesinin övgü ve yalanda aşırı gitmek olduğunu belirttir. Hristiyanların Hz. İsa’yı övmede aşırı gittikleri ve onu Tanrı’nın oğlu saydıklarını söyler. Allah’ın Elçisi (asm) sahabenin kendisini aşırı övmelerini yasakladı dedikten sonra:

“İsa Mesih anlayışından Meryem’in oğlu İsa kavramına dönmek, İsa aleyhisselamı ilah olmaktan uzaklaştırmaktır. Yani övgüde aşırı gidip Tanrıça ve İlah oğlu anlayışına saptılar. Oysa Yüce Allah

“Ey Ehl-i Kitab; dininizde taşkınlık etmeyin. Allah hakkında ancak gerçeği söyleyin. Meryem oğlu İsa Mesih; Allah’ın peygamberi, O’nun Meryem’e ulaştırdığı kelimesi ve kendinden bir ruhtur.” (Nisa, 4/171)

ayetini zikreder. (Tîbî, Şerhu’t-Tîbî ala Mişkati’l-Mesâbîh, X/3146)

İbn Hacer, İbnü’t-Tîn’in şu açıklamalarına yer verir: “Hristiyanlar İsa’yı aşırı övmüş; bazıları Allah’la birlikte algılamış, bazıları bizzat İlah olduğunu iddia etmiş, bazıları da Allah’ın oğlu kabul etmişlerdir. Ardından “Ben Allah’ın kuluyum” şeklinde yasaklama geldi.” demektedir. (İbn Hacer, Fethü’l-Bârî, VI/490, XII/149)

Aynî ise, “ıtra” kelimesi ve hadis hakkında “hadisin bab başlığı ile münasebeti, İsa aleyhisselam ile ilgilidir.” (Umdetü’l-Kârî, XVI/37) diyerek hadisin konu başlığına uygunluğuna dikkat çeker. Çünkü burada bab başlığı, Kitabu’l-Enbiyâ’nın 48. babında, sadece Hz. Meryem’le ilgili “Kitapta Meryem’i an!” (Meryem, 19/16) ayetinden sonra ele alınmaktadır. (bk. Aynî, Umdetü’l-Kârî, XVI/37; Buhârî, Enbiyâ 48)

Demek ki, Peygamber Efendimiz (asm) bu hadisiyle, İsa aleyhisselama Hristiyanların yaptığı gibi, kendisine beşer üstü bir ilahlık vasfının verilmesini yasaklamıştır.

Yoksa, peygamberliğini ispat sadedinde Hz. Peygamber’de bazı olağanüstü hadiselerin (mu’cizât, delâil) zahir olduğu malumdur. Ayrıca Allah Teâlâ kendisine, iftar etmeden birkaç gün oruç tutabilme gibi, her insanda bulunmayan bazı özellikler de (hasâis) bahşetmiştir. (bk. Buharî, Savm 48-50; İtisam 5; Müslim, Sıyam 55-61)

O halde, Hz. Peygamberi (asm), Hz. İsa gibi ilahlaştırmak nasıl dalalet ve sapkınlık ise, Hz. Peygamber Efendimizin Allah’ın ikram ve ihsanıyla mazhar olduğu faziletleri, hususiyetleri ve kemalleri inkar etmek ve onu devre dışı bırakmak da öyle sapkınlık ve dalalettir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet