Namazların farzlarında, 3. ve 4. rekatta sadece Fatiha okuyup zammı sure okumamanın hikmeti nedir?

Değerli kardeşimiz,

Hanefi mezhebine göre, farz namazların son iki rekatında kıraatte bulunmak sünnettir. Bu bakımdan Fatiha okunması sünnettir. Fatiha'dan sonra zammı sure okunması da caizdir. (bk. el-Bahru’r-Raik, er-Rukû’ ve’s-Sücûd fi’s-Salat)

İki rekatlı namazların her iki rekatinde, üç ve dört rekatlı farz namazların ilk iki rekatinde Fatiha ve Sûre okumak vaciptir. O halde Fatiha birinci veya ikinci rekatte terkedilir veya az kısmı okunula­rak yetinilirse "Sehiv (Yanılma) Secdesi" gerekir; çoğunu okursa gerekmez. (Fetâvâ-yi Kaadıhan)

Sünnet, nafile ve vâcib olan namazların her rekatinde Fatiha ve Sûre okumak vâcibdir. Bunların hangi rekatinde terkedilirse edil­sin, vacibin terkinden dolayı "Yanılma Secdesi" gerekir. (bk. Bahr-i râik)

Farz namazların son iki rek'atinde hiçbir şey okumaz, tesbih de yapmazsa, İmam Ebû Yusuf'un İmam Ebû Hanife' den yaptığı rivayete göre, her iki durumda da hiçbir şey gerekmez. Bu rivayet itimada daha uygun görüldüğünden fetvaya esas ka­bul edilmiştir. (Fetâvâ-yi Kaadıhan - Fetâvâ-yi Hindiyye; bk. Celal Yıldırım, Kaynaklarıyla İslam Fıkhı, Uysal Kitabevi: 1/422-423)

Hz. Peygamberin namazı böyle kıldığına dair Cabir ve Ebu Katade’den nakledilen rivayetler vardır. (bk. Bedaiu’s-sanayı’, ilgili yer).

Bunun hikmeti namazı hafif kılmak için olabilir. Nitekim rivayete göre Hz. Ebu Hureyre şöyle demiştir: “Peygamberimiz iki şey arasında muhayyer/serbest bırakıldığı zaman mutlaka en kolayını tercih ederdi”. (bk. Buhâri, Edeb, 80)

Aynı şekilde, seferilik esnasında son iki rekatın düşmesi de bu hafiflik hikmetini teyit etmektedir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet