Mesh yapılacak çorap veya ayakkabının, topukları kapatacak şekilde olmasının delili nedir?

- Mesh yapmaya uygun olan çoraba veya ayakkabıya meshte, çorabın veya ayakkabının topuklara kadar olması gerektiği konusunda, şart koşan alimlerin delil aldıkları ölçü nedir?

- Çünkü mesh yapan Rasulullah (asm)'in ve ashabın ayakkabıları ve sandaletleri topukları kavramıyordu?

Değerli kardeşimiz,

Kaynaklarda bu konuyla ilgili bir ayet veya hadis olarak kullanılan bir delile rastlayamadık. Ancak bizim kanaatimize göre, aşağıdaki hadisten böyle bir ipucu çıkarmak mümkündür. 

Rivayete göre, Abdullah b. Ömer özetle şunları anlattı:

Hz. Peygambere ihramın yasaklarını sordular. O da cevap olarak,

“İhrama girmiş kimsenin, gömlek, sarık, bürnus (uzunca bir takke çeşidi), şalvar, vers (sarı renkli bir boya maddesi) veya zaferan bulaşmış bir giysi taşıması yasaktır. Ayağına da mest (ve benzeri ayakkabı) giyemez. Ancak nalın bulmazsa, topuklardan aşağı (topukları kapsayan) kısmını kesmek suretiyle huffeyn / mest giyebilir.” (Buhari, Hac, 21)

Hadiste, mest ve benzeri ayakkabı için kullanılan "huffeyn" ile ilgili olarak “topuklardan aşağı / topukları kapsayan kısmının kesilmesi” ifadesinin kullanılması, o dönemde genel olarak mestlerin, ayak topuklarını örtecek biçimde yapıldığını göstermektedir. Buna göre, mest ile ilgili olarak ön görülen “topukları örtecek şekilde olması” şartı, bu hadisin anlamına uygun düşmektedir.

Dört mezhep alimlerinin ittifakla şart koştukları “meshin yapılacağı nesnenin topukları kaplaması” şartı, öyle anlaşılıyor ki, mesh edilecek nesnenin ayakların yerine geçmesi sebebiyledir. Ayakların yıkanması topuklara kadar olduğuna göre, onun bedeli olarak kullanılan nesnelerin de topukları kaplamaları gerekir. (bk. V. Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslamî, 1/323-326)

Şeri delillerden biri de icmadır. İslam ümmetinin cumhurunu teşkil eden dört mezhep alimlerinin ittifakı bir icmadır. Bu delil de “topukları örtme” şartının bir başka gerekçesi olabilir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet