Kur'an’ın bazı ayetleri, diğer bazı ayetlerini anlamamızda nasıl rehberlik etmektedir?

Değerli kardeşimiz,

Kur'an ve Mecaz

Mecaz, kelimenin gerçek anlamı dışında kullanılmasıdır. Hemen her dilde mecazlar vardır. Kur'an da mecazi anlatımlarla doludur. Aslında bu durum gayet açık olmakla beraber ana dili Arapça olanlarda bile bunu kabul etmeyenlerin çıkması, hayret verici bir durumdur.

Kur'an’da mecaz olmadı­ğını iddia eden âmâ bir âlime şu ayet hatırlatılır:

وَمَنْ كَانَ ف۪ى هٰذِه۪ٓ اَعْمٰى فَهُوَ فِى اْلاٰخِرَةِ اَعْمٰى وَاَضَلُّ سَب۪يلاً “Kim burada (dünyada) âmâ ise, o ahirette de âmâdır, hatta daha da şaşkın bir hâldedir.” (İsrâ, 17/72.)

Kendisine “Eğer Kur'an’da mecaz yoksa, bu ayetin hükmüne göre, ahirette kör olacaksın.” denilir. Bu­nun üzerine, “Evet, Kur'an’da mecaz var.” demeye mecbur kalır.

Üstteki ayet, dünyada gerçekleri görmeyenlerin diğer âlemde ceza olarak kör kalacaklarını bildirir. Nitekim bir başka ayette gerçek körlüğün gözün kör olması de­ğil, sadır­lardaki kalplerin kör olması olduğu haber ve­ri­lir. (bk. Hac, 22/46.) Bu dünyada manen kör olanlar, diğer âlemde gerçekten kör ola­rak diriltileceklerdir. Durumu Kur'an’dan takip edelim:

“Kim beni zikirden (anmaktan, hatırlamaktan) yüz çe­virirse, ona sıkıntılı bir hayat vardır ve kıyamet günü onu kör olarak haşrederiz. ‘Ya Rabbi, beni niçin kör olarak haş­rettin, hâlbuki dünyada görü­yordum.’ der. Allah buyu­rur: Evet, öyleydi. Sana ayetle­ri­miz geldi, fakat sen onları unuttun. Bugün de ceza ola­rak unutulacaksın.” (Taha, 20/124-126.)

Dikkat edilirse, ayetin son kısmındaki “Bugün de ceza olarak unutulacaksın” ifadesinde başka bir mecaz vardır. Çünkü “Rabbim şaşırmaz ve unutmaz.” (Taha, 20/52.) aye­tinin hük­münce, Allah unutmaktan münez­zeh­tir.

İşte Kur'an’ın bazı ayetleri, diğer bazı ayetlerini anla­mamızda rehberlik etmektedir. (Subhi Salih, s. 299.) Çünkü Kur'an’ın tamamı bir tek kelâm hükmünde bir bütünlük arz eder.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet