Kainat sonsuz mu, sonsuz değilse sonu nerede bitiyor? Kainatı sınırlayan bir şey var mı?

Daha önce sorduğum bir soruda ''Kainat sonsuz değildir sonsuz olan şey sadece Allah'tır.'' demiştiniz. Peki eğer evren sonsuz değilse sonu nerede bitiyor? Evreni sınırlayan şey ne? Evreni sınırlayan şeyin bir sınırı var mı yok mu? Eğer evreni sınırlayan şeyin bir sınırı yoksa evrende sonsuz sayılmaz mı?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Mühendislikten ekonomiye kadar birçok alanda anahtar görevini gören sonsuz küçükler dx, dy, dt, dv gibi sembollerle gösterilirler. Sıfır limitine yaklaşan değişken bir miktara “sonsuz küçük” denir. “Sonsuz küçük” değişken bir büyüklük olup, sabit bir sayı değişkenlik özelliği taşımadığından “sonsuz küçük” olamaz ve “sonsuz küçük” her seferinde seçtiğimiz sayıdan daha küçük kalır. Sonlu sayıda sonsuz küçüğün toplamı da yine bir sonsuz küçüktür. Bir sonsuz küçüğün sonlu bir sayı ile çarpımı da yine bir sonsuz küçüktür.

Bir dairenin alanı, çemberin çevresi, kürenin hacmi, hız, ivme gibi büyüklükler sonsuz küçükler yardımıyla hesaplanır. Hiç matematik görmemiş bir insana dx’ i anlatmak zordur. Ancak bir kaç basit örnekle kafamızda canlanmasını sağlayabiliriz. Bir karıncanın bir A noktasından bir B noktasına gittiğini düşünelim. Bu karınca her seferinde önünde kalan yolun yarısını gitmektedir. Acaba bu karınca B noktasına varabilir mi? Bu olayı pratikte gerçekleştirmek tabiî ki mümkün değildir. Ancak teorikte bu karınca asla B noktasına varamayacak birçok tekrardan sonra B noktasıyla arasında çok küçük bir fark kalacaktır.

İşte bu fark bir sonsuz küçük, yani dx kadardır. Bir diğer örneği günlük hayatta uygulayabileceğimiz şekilde verelim. Bir kâğıda gelişigüzel çizilmiş eğri bir çizginin uzunluğunu cetvelle ölçmek isteyelim. Bunun en kolay yolu bu eğriyi küçük parçalara ayırmak ve bu küçük parçaları doğru kabul ederek cetvelle ölçmek, sonra da bunları toplamaktır. Bu şekilde, çizginin uzunluğunu bir miktar hata ile ölçebiliriz. Ayırdığımız küçük parçaların uzunluğu ne kadar küçük olursa, yaptığımız ölçüm gerçek değere o kadar yakın olur. Bu çizgiyi o kadar küçük doğrulara ayıralım ki yaptığımız ölçümde hata sıfır olsun. İşte bu ölçümde küçük doğruların uzunluğu dx kadardır ve pratikte bunu gerçekleştirmek mümkün değildir.

Bu dx’ler integral adını verdiğimiz özel bir işlemle toplanır ve böylece sonlu yani sayısal bir değere çevrilir. Kısacası dx, hatasız bir şekilde ne sıfır ne de sıfırdan büyük herhangi bir sayı olarak kabul edilemez.

Bir Anahtar Olarak “dx”

Kâinat sonsuz büyüklükte değildir. Fakat bugün için ben, kâinatın büyüklüğünü idrak edemediğimden onu sonsuz olarak kabul edebilirim. Bu sonsuz büyüklükte kâinatın, Yaratıcı’sının kudreti yanındaki büyüklüğünün ancak dx kadar kaldığını düşünüyorum. Kâinatı yok olarak gören felsefi fikirlerin yanında kâinatı her şey olarak gören fikirlerin de mevcut olduğunu biliyorum. Ancak kâinatın dx kadar olduğunu kabul ettiğimden birçok soruya rahatlıkla cevap verebiliyorum. Yaratıcısının yanında dx kadar değeri olan kâinat, Sanatkâr’ının bilinmesi, tanınması ve idrâk edilmesi amacıyla yaratılmıştır.

Şimdi kâinatın yanında cismani büyüklüğümü düşünüyorum. Kâinatın büyüklüğünü idrâk edemediğime göre ben kâinatın yanında dx kadarım diyebilirim. Yani koskoca kâinatta farkedilemeyecek kadar küçüğün. Fakat bu hâlimle beni kimse yok sayamaz, çünkü dx kadar olan beni görmeden devasa kâinatın mahiyeti ve niçin yaratıldığı asla bilinemez. Kâinatın mahiyeti bilinmeden de Yaratıcı’nın isim ve sıfatları bilinemediğine göre bu dx kadar cismaniyetimin, O’nun sonsuz büyüklüğünü kıyas yoluyla idrak edebilmem için lütfedildiğini anlıyorum.

İşte kâinatın yanında dx kadar olan ben bunun farkında olmazsam kendimi kendimle çarpmış, yani dx’in karesi gibi küçülmüş olurum. Çünkü hiçbir şey olmadığının farkında olmamak iki boyutlu hiçbir şeyliktir. dx’in karesini ise dx’in yanında ihmal ederek yok sayarlar. Gerçekten bu halimle bana kimse kıymet vermez. Hele bir de dx kadar olan ben kendimi bir şey zannederek kibirlenirsem o zaman da dx’ in kübü gibi olurum. Öyle ya, gerçekte ben ne yeri delebilirim ne de dağların boyuna ulaşabilirim. dx’in kübünün de, yok farzedildiğini söylememe gerek yok herhalde.

dx kadar olan ben, şimdi de dünyada geçirdiğim hayatı düşünüyorum. Nedense hiç ölmeyecekmişim gibi geliyor. Buna sebep ne zaman öleceğimi bilmemem. Bu gerçekten Rabbimin çok büyük bir lütfu, bilseydim hiçbir şey yapmaz, oturur saliseleri sayardım.

Bir saniye veya bir milyon yıl, ne farkeder ki… Şimdi geride kalan ömrüm zaten yok olup gitmiş, geleceğe ise kavuşacağım belli değil; o halde hayatım sadece içinde bulunduğum andır. Bu yüzden bazı mütefekkirler ve filozoflar hayatın yokluğuna hükmetmiş. Bu anı rakamlarla ölçebilmem mümkün değil. O halde tek bir şeyle izah edebilirim, dx ile. Evet, sonsuz küçük kadar olan benim hayatım da dx kadardır. Hayır, iki katı desem ne farkeder ki, bu sefer de 2dx kadar olur, yine sonsuz küçük olarak kalır. Değişen sadece ismidir; dy veya dt adını alır ama yine de rakamlarla ifade edemem. Üç katı, beş katı olması da hiçbir şeyi değiştirmez. Çünkü bir sonsuz küçüğün sonlu sayılarla çarpımı yine sonsuz küçüktür. Bunu da kolaylıkla ispat edebiliyorum kendi kendime. Mesela “bir saat ömrün kaldı” deseler ne yaparım? Herhalde eşe dosta haklarını helal ettirir, sonra da son anlarımı ibadetle geçiririm. “Bir gün ömrün kaldı” deseler ne yaparım? Herhalde biraz daha fazlasını yaparım. Peki, bir hafta ömrün kaldı deseler veya bir ay, bir yıl. Hiçbir şey farketmez her defasında iyilik eksenli bir hayat yaşamaya çalışırım. Demek ki gerçekten ne kadar uzun olursa olsun hayatım dx kadar…

Ancak burada dikkat etmem gereken bir durum var, aslında bu dx kadarlık hayatı hiçbir zaman küçümseyemem. Dünyada Yaratıcımı tanıyacak ve rızasını kazanacak şekilde yaşayacak kadar kalıyorum ya... Demek ki o dx gerçekten çok uzun bir süreymiş.

İlave bilgi için tıklayınız:

KÂİNAT (EVREN)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet