İhtiyaçtan fazla bir şey bulundurmak günah mı?

- Peygamber Efendimiz bir yolculukta, yanında ihtiyacından fazla binek hayvanı olanlar, olmayanlara versinler, buyurmuş.
- Buna göre ihtiyaçtan fazlasını bulundurmak günah mı, illa başkasına vermek mi gerekir?

Değerli kardeşimiz,

İlgili hadis-i şerif şöyledir:

Ebu Said el-Hudrî radıyallahu anh anlatıyor:

Bir defasında Peygamber alehhissalatü vesselam ile bir seferde bulunuyorduk. Bu sırada devesine binmiş bir adam çıkageldi. Bir şeyler umarak sağa sola bakınmaya başladı. Bunun üzerine Resul-i Ekrem aleyhissalatü vesselam

“Yanında ihtiyacından fazla binek hayvanı olanlar, olmayanlara versinler. Fazla azığı olanlar, azığı olmayanlara versinler.” buyurdu. Hz. Peygamber daha birçok mal çeşidi saydı. İşte o zaman kimsenin ihtiyacından fazla bir şey bulundurmaya hakkı olmadığını anladık. (Müslim, Lukata 18)

Bu hadis-i şerifin farklı rivayetleri dikkate alındığı zaman, Hz. Peygamber (asm) Efendimizin yanına gelen bu adamın ya kendisinin veya devesinin açlıktan ve yorgunluktan halsiz düştüğü anlaşılmaktadır. Bu kimse bütün eşyasını deveye yüklediği ve ayrıca binecek hayvanı bulunmadığı için yorulmuş da olabilir. Yahut devesinin yükü ağır, yolu da uzun olduğu için biniti, taşıdığı ağır yükün altında ezilmiş olabilir.

Şefkatli Efendimiz (asm) bu durumu görünce ashabına dönerek, yanında ihtiyacından fazla binek hayvanı olanların onu bineği olmayanlara vermesini, ihtiyacından fazla azığı veya hayvan yemi olanların da bunları azığı ve yemi olmayanlara vermesini tavsiye buyurmuştur.

Ebu Said el-Hudri’nin belirttiğine göre Peygamber aleyhissalatü vesselam, o günün şartlarına göre yolculuk esnasında lazım olan elbise, ayakkabı, su, su kabı, çadır ve para gibi zaruri ihtiyaçları saymış, ihtiyaç fazlasını muhtaçlara vermek gerektiğini söylemiştir.

Yolculuk esnasında kafile başkanı seçilen kimse, yol arkadaşlarının durumunu araştırmalı, ihtiyaç sahiplerinin sıkıntısını gidermeye çalışmalıdır. Bir kimse varlıklı olduğu halde yolculuk esnasında muhtaç duruma düşebilir. Bir kimsenin kılığının kıyafetinin yerinde olması, ona maddi bakımdan yardım etmeye, hatta zekat vermeye engel değildir.

Peygamber Efendimizin (asm) kurup yaşattığı İslam kardeşliği işte böylesine insanidir. Sevgi, şefkat ve merhamet esasına dayanır. Düşenin, düştüğü yerde kalmasına göz yumulmaz. Düşen elbirliği ile kaldırılır, sıkıntısı giderilir, insanca yaşaması temin edilir. İslâm toplumunda Müslümanın sosyal güvencesi tamdır.

İslamiyet’in kardeşlik anlayışına göre, birine yardım edenin böbürlenip gururlanmasına izin verilmediği gibi, yardım edilenin ezilip büzülmesi, mahcubiyet duyması da hoş karşılanmaz. Zira yardım isteyen şahıs, yardım istediği kimseleri görevlerini yapmaya çağırmış olur. Yardım edenler de kardeşlerine hizmet etmenin zevkini ve şerefini duyarlar. İslam kardeşliği işte böylesine güzel, böylesine sımsıcaktır. Buna göre:

- Yolculuk ve kıtlık esnasında zor duruma düşenlerin ihtiyaçlarını temin etmek, hâli vakti yerinde olanların görevidir.

- Söz konusu ihtiyaçlar sadece yemek içmekten de ibaret değildir. İnsanlara yaşamaları için gerekli olan her yardım yapılmalıdır.

- Yol arkadaşları birbirini kollamalı, yardıma muhtaç olan arkadaşlarına gerekli yardımı yapmalıdır. (Riyazü's Salihin - İmam Nevevi Tercüme ve Şerh)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Muhtaç var olduğu sürece fazlada hakkımız yok mu?

- İhtiyaçtan fazlasını vermek gerekir mi?

- Bakara Suresi 219. ayetinde geçen "ihtiyaç fazlasının harcanması ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet