Hud suresi 34. ayeti açıklar mısınız?

- Bazı tefsirlerde değişik yorumlar gördüm de siz açıklar mısınız? 

Değerli kardeşimiz,

İlgili ayetin meali şöyledir:

“(Nuh dedi ki:) Eğer Allah sizi azdırmayı (azgınlığınız içinde bırakmayı) dilemişse, ben size öğüt vermek istesem de öğüdüm size fayda vermez. O sizin Rabb'inizdir ve ona döndürüleceksiniz.” (Hud, 11/34)

Ayette geçen “iğva” kelimesi önemlidir. Genel kanaat şudur ki, Hadî de Allah’tır, Mudil de Allah’tır. “Allah dilediğini dalalete düşürür, dilediğini hİdayete erdirir.” Mesela:

“ …inkâr edenler ise 'Allah misal olarak bununla neyi kastediyor?' derler. Allah birçok kimseyi onunla saptırır, birçok kimseyi de onunla doğru yola iletir; onunla başkalarını değil, ancak emrine karşı gelenleri saptırır.” (Bakara, 2/26)

mealindeki ayet ve benzerlerinde dalalet ve hidayeti elinde tutan ve onları yaratanın Allah olduğuna işaret edilmiştir.

Ancak, bu ayette geçen “onunla başkalarını değil, ancak emrine karşı gelenleri saptırır” mealindeki ifade ile “Allah’ın bir kimseyi sebepsiz dalalete düşürmeyeceğine” dikkat çekilmiştir.

Buna göre Hud suresinin ayetini de “Eğer Allah (Ona karşı azgınlık gösterip yaptığınız isyanlarınızdan ötürü) sizi azgınlığınızla baş başa bırakmayı dilemişse, ben size öğüt vermek istesem de öğüdüm size fayda vermez.” şeklinde anlamak gerekir.

Şu halde, Allah'ın insanları azgınlık içinde bırakmayı dilemesinden maksat -genel olarak hidayet ve dalalet konusunda olduğu gibi- imtihan gereği ve ilahi sünnetin (kanun) bir uygulaması olarak sapmaya yönelenlere izin ve imkan vermesidir.

Bazı alimler, (konuyu ceza- amel, sebep-sonuç ilişkisi çerçevesinde ele aldıkları için) “iğva”yı helak etmek, azap vermek manasına almışlardır.

Buna göre, ilgili cümlenin meali şöyle olur:

“Eğer Allah size azap vermek, sizi helak etmek dilemişse, ben size öğüt vermek istesem de öğüdüm size fayda vermez.” (bk. Taberî, Zemahşerî, Beyzavî, Semerkandî, Kurtubî, Merağî, ilgili ayetin tefsiri)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet