Çocukların sorularına nasıl cevap verelim?

- Biri 4 biri 9 yaşında çocuklarım var. Küçüklüklerinden beri bana Allah'u Teala ile ilgili sorular sorarlar.
“Allah'ın şekli nasıldır? Ne renktir? Allah'ın bizi yaratmaya ihtiyacımı vardı? Allah (haşa) canımı sıkılmış? Allah (haşa) kendisi gibi başka bir Allah yaratabilir mi?” gibi..
- Bu soruların cevaplarını net bir şekilde onlara nasıl izah edebilirim.
- Aslında kendimde bile cevaplanması için ertelediğim veya ötesini kurcalamak istemediğim, yanlış şekilde düşünerek saplantılı hallere dönüştürmek istemediğim bu soruların bazıları tekrar karşıma gelmiş bulunmaktadır.
- Soyut kavramların izahının kısa ve öz olarak verilmesi gerektiğinin erken yaşta verilmesi gerektiğini düşünüyorum.
- Her şeyin bir açıklaması muhakkak var. Bunun kısa ve öz şekilde izah edilmesi çocukların büyüdüklerinde de merak ve istek tohumları ile yeşererek meyve vermelerini sağlayacak kanaatindeyim. Zira ertelenip üstü kapatıldığında tekrar karşına çıkıyor.

Değerli kardeşimiz,

Pedagojik olarak bu yaştaki, hususan dört yaşındaki bir çocuğun bu tür soruları sorması olası bir durum değildir. İstisnalar bir kenara bırakılacak olursa ki, bu istisna yüksek zeka ile izah edilebilir, bu tür soruların çocuğun bulunduğu aile ortamında zaman zaman gündeme gelmesi ile açıklanabilir ancak.

Bir yandan annenin, "aslında kendimde bile cevaplanması için ertelediğim veya ötesini kurcalamak istemediğim, yanlış düşünerek saplantılı hallere dönüştürmek istemediğim bu sorular tekrar karşıma gelmiş bulunmaktadır." ifadeleri; diğer yandan yaşları birbirinden uzak olan her iki çocuğun da aynı soruları sorması bu tezimizi doğrular mahiyette iki önemli delildir. 

Doğrudan doğruya çocuklar ile konuşulmamış olsa bile, birileri ile sohbet ederken, oyun halinde olsa da çocukların kulaklarına gitmesi yeterlidir. Baba ile annenin bu konuları çok gündeme getirdikleri ihtimali yüksektir. Çünkü “Allah’ın bizi yaratmaya ihtiyacı mı vardı?” sorusu ancak on beş yaş sonrası sorulabilecek derinlikte bir sorudur.

Öte yandan pedagojik olarak mümkün değil demiştik, zira çocuklarda soyut düşünme yeteneği altı yaşından itibaren başlar. Soyut düşünme yeteneği olmayan bir çocuğa bu tür soruları cevaplasanız bile kafa karıştırmaktan öteye geçmez.

Bu açıdan dört yaşındaki çocuğunuza çok detaylı izaha girmeden özet birkaç ifade ile cevap vermenizi ve üstünde çok fazla durmamanızı tavsiye ederiz. Hayati öneme sahip konularmış gibi bir durum içine girmeniz, çocuklarda da takıntıya sebep olabilir.

Cevaplarımızı ise genelde eserden, yani somuttan yola çıkarak verelim. "Her rengi Allah yaratmıştır, Allah ne güzel renkler yaratıyor..." gibi.

Dokuz yaşındaki çocuğunuzun da bu tür soruların cevaplarına uzun uzadıya muhatap olacağına ihtimal vermiyoruz. İsterseniz sitemizde detaylı cevabı olan "Allah’ın varlığı yaratmaya ihtiyacı mı?” sorusunu iyice okuyup anladıktan sonra biraz izah edin.

Eğer sonuna kadar merak ile takip ederse, bu yüksek bir zeka eseri olduğu, dikkati dağılıp giderse, sizden duyduğu sonucuna varmış olacaksınız.

Tavsiyemiz bu tür konuları onların bulunduğu ortamda konuşmamanızdır. Ortamdan kaynaklandığı için bir süre sonra soruları unutacaklardır.

Vakit gelmeden vereceğiniz cevaplar, faydadan çok, zarar vermektedir. Şehvet duygusu olmayan bir çocuğa evlilik konusunda ders vermeye benzer. Zira çocuklar evliliği sadece duygusal yakınlık olarak anlarlar.

Siz kendi sorularınızın cevabını bulun ve kaygıdan kurtulun deriz. Kaygılarınız çocuklarınıza yansımasın. Zira obsesyon ve fobiler bulaşıcıdır. 

Son olarak, cevabını bilemediğimiz sorularda anne baba olarak kendini zorlamalarına gerek yoktur. "Ben de bilmiyorum oğlum, gel beraber araştıralım." deyip, ya birini telefonla arayarak veya internetten güvenilir kaynaklardan araştırarak beraber öğrenebilirler. Anne babalar her şeyi bilmek zorunda değillerdir.

Çocuk eğitimi için tavsiye edebileceğimiz bazı kitaplar ve seriler:

- Prof. Haluk Yavuzer: Çocuk Eğitimi El Kitabı.
- Prof. İbrahim Canan, çocuk ve eğitimle ilgili eserleri.
- Ali Çankırılı'nın kitapları.
- Adem Güneş.
- Mehmet Emin Ay.
- Mehtap Kayaoğlu: Huyu Suyu Güzel Çocuk.
- Hatice Kübra Tongar: Anneciğim Ben Büyüyorum; Anneciğim Beni Tanıyor musun?
- Çocuk Eğitim Seti - toplam 4 kitap.
- Uğur Böceği Yayınları: Aile / Eğitim Serisi: Özellikle: Banu Yaşar, Özkan Öze, Saide Nur Dikmen, Zehra Aydüz, Ali Çankırılı, Sefa Saygılı, Sinan Adalı kitapları.
- Timaş Yayınları: Aile Serisi kitapları.
- Marifet Çocuk Yayınları'nın bütün kitapları.
- Feyza Yayıncılık'tan Şener Dilek kitapları: Gıdıbıdı Serisi.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Allah kendisinden büyük bir (taş) varlık yaratabilir mi?
- Halık ve mahluk kıyaslanır mı?
- Allah her şeyi biliyorsa, hiçbir şeye ihtiyaç duymuyorsa neden insanı ...
- Tanrının sevilmeye, görülmeye, bilinmeye ihtiyacı mı var ki varlıkları ...
- Allah insana muhtaç olmadığı halde, insanı niçin yaratmıştır ...
- Allah'ın insanlar kendisine ibadet etsinler diye yaratması gibi bir ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet