Bütün müminler, bütün müminlerin dostu mu?

- Tevbe suresinin 71. Ayetine Ömer Nasuhi Bilmen bazı mümin erkeklerin, bazısının dostu, bazı mümin kadınların da bazının dostu olduğunu ifade ederken; diğer mealler, mümin erkekler mümin keklerin, mümin kadınlar da mümin kadınların dostudur diye mana vererek, genelleme yapmışlar.
- Halbuki ayette, "bazısı bazısının" kelimeleri geçmekte, bu kelimeleri dikkati nazara almamak, büyük bir anlam kaymasına sebebiyet vermez mi?
- Doğru meal nasıl olmalı, eğer mealler doğruysa bunun açıklaması nasıldır, neden bazısı ifadesi dikkate alınmamış?

Değerli kardeşimiz,

Ayette söz konusu edilen “bazısı” kelimesi, “bir kısmı” manasından ziyade, “birbiri” manasına gelir. Buna göre, ayetin doğru meali şöyledir:

“Müminlerin erkekleri de kadınları da birbirlerinin velileridir.”

Demek ki, sorudaki ifadeyle “diğer mealler” doğrudur.

Nisa suresinde geçen “bazı” kelimesi Ömer Nasuhi tarafından da “bir kısmı” şeklinde değil, “birbiri” olarak şöyle tercüme edilmiştir:

“Ve onu nasıl alırsınız ki, biribirinize mukarenette bulundunuz.”

- Keza sahih hadiste yer alan “müminin mümine karşı durumu…şiddetli bir surette birbiriyle kenetlenmiş bir bina gibidir ki, 'bazısı bazısını' binanın taşları birbiriyle şiddetle kenetlenir.” (bk. Buharî, Mezalim,5; Salat, 88) manasındaki hadiste de “bazı” kelimesi, “taşların hepsi kendi aralarında birbiriyle kenetlenir” anlamına gelir.

Şu hâlde ilgili ayetin meali şöyledir:

“Müminlerin erkekleri de kadınları da birbirlerinin velileridir; iyiliği teşvik eder, kötülükten alıkoyarlar, namazı kılarlar, zekâtı verirler, Allah ve Resulüne itaat ederler. İşte onları Allah merhametiyle kuşatacaktır. Kuşkusuz Allah mutlak güç ve hikmet sahibidir.” (Tevbe, 9/71)

Ayette geçen evliya, veli kelimesinin çoğuldur.

Veli, velayeti altındaki insanı korur, menfaatini gözetir, yardımcısı olur, tarafını tutar, sahiplenir ve gerektiğinde temsil eder.

67. ayette erkeğiyle kadınıyla münafık karakterine işaret edilmek üzere her iki cins ayrı ayrı zikredilmişti.

71. ayette de müminlerin ortak niteliklerine değinildiğinden erkek ve kadınları ayrı ayrı anılmıştır.

Bu surede her iki tip ve akıbetleri hakkında verilen bilgiler göz önüne alınırsa şöyle bir karşılaştırma yapılabilir:

İki yüzlü davranan kimselere hâkim olan özellik, kötülükleri körükleyip iyilikten alıkoymak iken yürekten inananların temel vasfı iyiliği özendirmek, kötülükten vazgeçirmeye çalışmaktır.

Münafıklar Allah yolunda harcamada eli sıkı davranırken müminler zekâtlarını verirler ve ayrıca cömertçe gönüllü bağışlarda bulunurlar, hatta imkânları elvermediği için daha fazla yapamadıklarına üzülürler.

Münafıklar namaza üşenerek gelirler, müminler ise namazlarını bir kulluk vecibesi sayarak içten gelen bir istekle kılarlar.

Allah yolunda savaşmak gerektiğinde münafıklar türlü mazeretlerle yan çizmeye çalışırlar, müminler ise canlarını ve mallarını esirgemeden böyle bir çağrıya koşarlar, bu yolda asla yılgınlık göstermezler.

Münafıklar Allah’ı ve onun mesajını umursamazlar, ona ve vaad ettiklerine candan inanan müminlerle alay ederler, müminler ise Allah ve Resulüne mutlak itaat gösterirler. (Razi, ilgili ayetin tefsiri)

Bu yüzden Allah, –içlerindeki inkârcılığı yenemeden ömürlerini tamamlayan– münafıkları ebedî olarak kalacakları cehenneme atacak, müminlere de hiç bitmeyen cennet nimetlerinin ve daha önemlisi kendi rızâsına erişmenin mutluluğunu tattıracaktır

İlave bilgi için tıklayınız:

- Mümin erkekler ve mümin kadınlar birbirlerinin velisidirler ayetini nasıl anlamalıyız?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet