Ben, sizin şirk koştuklarınızdan uzağım, ne demektir?

a) En'am suresi 19. ayette "Ben şahitlik yapmam.” de. “O, sadece tek bir ilâhtır. Muhakkak ki ben, sizin şirk koştuklarınızdan uzağım.” de." deniliyor. Burada şirk koştuklarınızdan uzağım ne anlamda kullanılmış?
 b) Peygamber (asm)'in ve Allah (c.c.)'ın şirk koşulanlardan uzak olmasının farkı nedir?

Değerli kardeşimiz,

a) İlgili ayetin meali şöyledir:

“De ki: Şahitlik bakımından hangi şey daha büyüktür? De ki: Sizinle benim aramda Allah şahittir. Bu Kur'ân ise, sizi ve onun ulaştığı kimseleri sakındırmam için bana vahyolundu. Siz Allah ile beraber başka tanrıların da bulunduğuna şahitlik edebilir misiniz? De ki: Ben şahitlik etmem. De ki: O tek bir ilahtır.  Ve şüphesiz ki ben sizin Ona şirk/ortak koştuğunuz şeylerden uzağım.” (Enam, 6/19)

Ayette meal olarak yer alan “Ben sizin Ona şirk/ortak koştuğunuz şeylerden uzağım.” ifadesinden maksat, müşriklerin Allah’a şirk koştukları her türlü nesneyi ilah kabul etmekten beri olmaktır. Allah’a ortak koşulan şey, ister melek, ister cin, ister insan, isterse taş-ağaç gibi cansız nesneler olsun, hiçbiri ortak değildir ve Hz. Peygamber (asm) bunların hiçbirine müsamaha göstermez..

- Aslında bu ayetin temel gayesi Allah’ın vahdaniyetini ilan etmektir. Bu ilan Hz. Peygamber (asm)'e verilen şu üç talimat ile güçlendirilmiş bir şekilde seslendirilmiştir:

Birincisi: “De ki: Ben (sizin Allah’ın ortağı olduğunu iddia ettiğiniz bir şerikin varlığına) şahitlik etmem.” Çünkü gerçekte öyle bir şey yoktur.

İkincisi: “De ki: O tek bir ilahtır.” Çünkü, hem Kur’an hem de kâinat kitabı, yaratının bir olduğuna şahadet etmektedir. Kim kâinatın yaratıcısı ise, hakiki mabut da yalnız odur. Çünkü, tevhid-i rububiyet, tevhid-i uluhiyeti gerektirir. Allah’ın yegâne ilah/mabud olması ise, ortaklarının olmadığının açık belgesidir.

Üçüncüsü: “Ve (De ki:)şüphesiz ki ben sizin Ona şirk/ortak koştuğunuz şeylerden uzağım.” Hz. Peygamber (asm)'in her türlü şirkin ve putçuluk düşüncesinden beri olduğunu söylemesi, bu ilanın ona vahiy gönderen Allah’ın bir talimatı olduğunu göstermektedir. Ayetin bütünü göz önünde bulundurduğumuzda tevhid hakikatinin ne denli kuvvetli bir şekilde vurgulandığını görebiliriz.

Önce bu işi en iyi bilen ve hakikatten başka hiçbir şey söylemeyen  kâinatın yaratıcısı ve Kur’an’ın sahibi olan Allah, ortağının olmadığına şahadet etmektedir. Bu en büyük şahitliktir.

Sonra, işi en iyi bilen Hz. Peygamber (asm) de bu tevhidin varlığına ve ortaklığın olmadığına şahadet emektedir. (krş. Razi, ilgili ayetin tefsiri)

- Ayette iki şekilde şahitlik yapılmıştır:

Birincisi, Allah’ın bir tek olduğuna, ikincisi de Hz. Peygamberin her türlü şirkten uzak olduğuna..

- Bu ayetin bu muhtevasını düşünen İslam alimleri, yeni müslüman olan bir kimsenin “hem Allah’ın vahdaniyetine  hem İslam dininin dışındaki bütün dinlerden/dini düşüncelerden beri olduğuna şahitlik etmesinin müstehap olduğunu söylemişlerdir. (bk. Razi, a.y)

b) “Peygamber (asm)'in ve Allah (c.c.)'ın şirk koşulanlardan uzak olmasının farkı nedir?” şeklindeki sorunuza gelince;

- Allah’ın şeriklerden/ortaklardan uzak olması, onun yegâne ilah olması, yegâne yaratıcı olması anlamına gelir. Allah’ın şeriklerden uzak olması, Onun bir zerreden en büyük cisimlere kadar, sivrisineğin kanadını yaratmaktan en büyük yıldız kümelerini icat edip tanzim etmeye kadar hiç bir yerde bir yardımcıya ihtiyaç duymaması ve onları yaratıcılığına ortak etmemesi manasına gelir.

- Hz. Peygamber (asm)'in şirkten uzak olması ise, onun düşünce dünyasında, hayalinde, fikir bazında Allah’ın hiçbir ortağının olmadığına inanması, iman etmesi manasına gelir.

Diğer bir ifadeyle: Allah’ın şirkten uzak olması, onun fiilen, bir realite olarak, pratikte gerçekten herhangi bir ortağa sahip olmaması demektir.  Hz. Peygamber (asm)'in şirkten uzak olması ise, onun fikren, bir iman şuuru olarak gerçekten herhangi bir şirk düşüncesine sahip olmaması demektir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Tevhit inancı neyi ifade eder ve kaç kısma ayrılır?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet