Başarımızın sebebi, ilim öğrenen insanlar mı?

- Hadiste bir adam ibadet ile meşgul olan kişiyi peygamberimize şikayet eder. Peygamber (sav) de ona der ki; belki senin işlerindeki muvaffakıyet onun sayesindedir. Bu manada bir hadis var mı? Varsa tamamı nedir?

Değerli kardeşimiz,

İlgili hadis-i şerif şöyledir.

Enes radıyallahu anh anlatıyor:

“Hz. Peygamber aleyhissalatü vesselam zamanında iki kardeş vardı. Bunlardan biri (ilim öğrenmek için) Peygamber aleyhissalatü vesselama gelir, diğeri de (geçimlerini temin için) çalışırdı. (Bir gün) çalışan kardeş, ötekini Hz. Peygambere şikayet etti. Peygamber aleyhissalatü vesselam da:

'Ne biliyorsun, belki de sen, onun yüzü suyu hürmetine rızıklandırılıyorsundur.' buyurdu. (Tirmizî, Zühd 33)

Burada dikkat çekilen konu, ilim öğrenen kişinin rızkına Allah’ın kefil olmasıdır.

Birlikte yaşayan iki kardeşten biri, ötekine işinde ve sanatında yardım edeceği yerde Hz. Peygamber’in (asm) meclislerine devam ederek ilim öğrenmeyi yeğlemişti. Bu durum, bir süre sonra öteki kardeşin şikayetlenmesine, bu şikayetini Resul-i Ekrem’e (asm) kadar iletmesine sebep olur.

Bu zat, kardeşinin de kendisi gibi çalışmasını, geçimlerine katkıda bulunmasını ister. Bütün yükün kendisine kalmış olmasından yakınır. Görünüşe göre de haklıydı.

Durumu öğrenen Hz. Peygamber (asm), işin farklı bir yönüne dikkat çekerek:

- “Kimbilir, belki de sen, ilim peşinde olan o kardeşine de baktığın için iş buluyor, sanatını icra ediyor, böylece kazancın kolaylaşıyor, belki de sen ona değil, o sana bakıyor.” buyurdu.

Bu ifadesiyle Hz. Peygamber (asm) çalışmayı terk etmeyi tavsiye etmiyor, aksine, ilmin geçime katkısının olmadığını sanmanın yanlışlığına dikkat çekiyor. Nitekim bir başka hadîs-i şerîfte de Resûl-i Ekrem Efendimiz:

“İlim öğrenen kişinin rızkını Allah Teala üstlenmiştir.” buyurmaktadır. (Camiu's-sağir, Hadis No: 8838)

Bir başkasında da: “Kardeşinin yardımında bulunduğu sürece, Allah da kuluna yardım eder.” denilmektedir. (Müslim, Zikr 37-38)

Netice olarak, Allah kendisine güvenen kulunu mahrum bırakmaz, onu değişik şekillerde rızıklandırır. Tevekkülün karşılığı, sebepler dünyasında herhangi bir yolla, herhangi bir şekilde mutlaka görülür. Hadis-i şerifte bu yollardan birine işaret edilmektedir.

Durumun nezaketine uygun bir düşünceye sahip olmak gerek. Eskilerin “iyi düşün” diye yaptıkları ikazları, böylesi yerlerde insan, daha iyi algılayabilmektedir. “Allah size yardım edip rızık veriyorsa, bu, aranızdaki güçsüz ve zayıflar sayesinde değil midir?” (Buhârî, Cihad 76) hadis-i şerifi de bu noktada daha bir netleşiyor. İlahi yardım ve tecellinin bir çok yolu vardır. “Allah, akla hayale gelmeyen yer ve yönlerden kullarını rızıklandırır.”

İlim öğrenmek, günlük geçim yönünden bir mahrumiyet sebebi gibi görünse de, eninde sonunda onun bereketi kendisini gösterecektir.

Hele bizler gibi “bilgi ve enformasyon (danışma) çağı”nı yaşayanlar, ilmin ne ölçüde bir rızık ve hâkimiyet vesilesi olduğunu çok daha iyi görecek ve anlayacaklardır.

Buna göre:

- Dini öğrenmek, dine ve insanlara hizmet etmek için ilim yoluna düşenlerin geçimini Allah kolaylaştırır.

- İlim ehline yardımcı olanlar, bunun karşılığını mutlaka görürler.

- Kişi, bakımını üstlendikleri sebebiyle rızıklandırılır. (İmam Nevevi, Riyazü's-Salihin Tercüme ve Şerh, H. No: 85)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet