Övünmek ve münakaşa etmek için ilim tahsil etmek doğru mu? "Ne alimlere karşı övünmek, ne cahillerle münakaşa etmek ve ..." hadis-i şerifini açıklar mısınız?

"Ne alimlere karşı övünmek, ne cahillerle münakaşa etmek ve ne de meclislerin seçkin köşelerinde yer almak için ilim tahsil etmeyiniz. Kim böyle yaparsa cehenneme müstehak olur." hadis-i şerifini açıklar mısınız?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Övünmek ve başkalarına karşı üstünlük taslamak için ilim öğrenmek mekruhtur. İlmi, özellikle dini ilmi öğrenmede amaç, kişinin kendine ve diğer insanlara faydalı olmasıdır. Bunu Allah'ın rızasını kazanmada bir vasıta olarak görmelidir. Ancak övünmek ve münakaşa etmek veya kendisine öğrendiği bu ilimle itibar kazandırmayı amaçlamakta Allah'ın rızasını, kendisinin ve toplumun faydasını gözetme amacı olmayıp nefsin bazı arzularını tatmin etme, benlik duygularını kabartma, kibir ve gurur vardır. Bu amaçla ilim tahsil etmek elbette doğru olmaz.

İslâm dini ilme, okumaya ve bilgiye büyük önem vermiştir. Hz. Peygamber (asm)'e inen ilk vahiyde okumaktan, kalemden, eğitim ve öğretimden bahsedilir:

"Yaratan Rabbinin adıyla oku! O, insanı bir alakadan yarattı. Oku! İnsana kalemle yazı yazmayı öğretip ona bilmediklerin öğrenen Rabbin sonsuz lütûf sahibidir." (Alak, 96/1-5)

İslâm, insanın yaratılışına uygun bir din olduğu için bütün müslümanlara ilmi farz kılmıştır. Her Müslümanın dinî görevlerini yerine getirecek, helâl ile haramı, hak ile batılı birbirinden ayırt edecek kadar bilgi sahibi olması farzdır. Nitekim Hz. Peygamber (asm) şöyle buyurmuştur:

"İlim tahsil etmek her Müslüman erkek ve kadına farzdır." (İbn Mace, Mukaddime, 17)

Tıb, hesap ve teknik gibi cemiyet için gerekli olan her türlü bilgiyi öğrenmek farz-ı kifayedir. Bu tür ilimler cemiyetin bazı fertleri tarafından öğrenilirse bu farzı yerine getirilmiş olur. Fakat kimse öğrenmezse, toplumun bütün fertleri Allah katında sorumlu olurlar.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet