Ayette, her evlilik ve her fakir çiftler için zenginlik mi vaad ediliyor?

- ​Nur Suresi 32. ayetinde evlendirilmek istenilen kişiler fakir iseler bundan çekinilmemesinin gerektiğini, Allah'ın onları lütfuyla zengin kılacağı manen yazar.
- Ayriyeten Nisa suresinin 130. ayetinde mesela anlaşmalı boşanan çiftlerin birbirlerinden müstağni olacakları manen yazar.
- Özellikle Nur suresinin 32. ayet-i kerimesinde şunu kendime soruyorum:
- O zaman her fakir evlenen kişiler evlendikten sonra zengin mi olmaları gerekiyor, zira ayetin mealinde bir vaat varmış gibi yazıyor. Birçok tefsire bakmaya çalıştım ve beni tam olarak tatmin eden bir cevap bulamadım.
- Buna benzer ayetleri açıklamak için zahir anlamından sanki çok uzaklaştırıyor gibime geliyor.
- Bazıları hatta bu ayeti gerçekten Allah'ın bir vaadi olarak tefsir ediyor.
- Her fakir evlenen çiftlerin zenginleştiklerine mi inanmamız gerekiyor bu ayete göre?

Değerli kardeşimiz,

İlgili ayetlerin meali şöyledir:

“İçinizden evli olmayanları, köle ve cariyeleriniz arasından da elverişli olanları evlendirin. Yoksulluk içinde iseler, Allah lütfu ile onları ihtiyaçtan kurtarır. Allah’ın hazinesi geniştir, her şeyi bilmektedir.” (Nur, 24/32)

“Eğer karı koca (çaresiz kalıp) ayrılırlarsa, Allah bol rızkından onların ihtiyaçlarını giderir. Allah’ın lütfu geniştir, hikmeti sonsuzdur.” (Nisa, 4/130)

Bu ayetle ilgili şu yorumlar yapılmıştır:

En sahih görüşe göre, bu ayette “evlenecek kimseleri” zengin yapma taahhüdü yoktur. Bilakis, burada damat adayı olmak isteyen kimsenin fakir olması durumunda da onun geri çevrilmemesi, Allah’ın dilemesi halinde bunların da zengin olabileceklerine işaret edilmiş ve eşler arasında olması gereken din konusu gibi faktörlerin bulunması durumunda fakir de olsa velilerin onları evlendirmelerine teşvik yapılmıştır.

Dolayısıyla, evlendiği halde, zengin olmayanların durumu üzerinden bu ayete itiraz edilmez. Zira, burada verilen zenginlik sözü, zımnen Allah’ın meşietine / dilemesine bağlanmıştır. Nitekim;

“Ey iman edenler! Bilin ki Allah’a ortak koşanlar pisliğe batmışlardır; artık onlar bu yıldan sonra Mescid-i Haram’a yaklaşmasınlar. Eğer yoksulluktan endişe ederseniz, unutmayınız ki Allah size -dilerse- kendi lütfuyla bolluk verir. Allah bilmekte, hikmetle yönetmektedir.” (Tevbe, 9/28)

mealindeki ayette ilahî zenginlik sözü açıkça Allah’ın meşietine / dilemesine bağlanmıştır. Kur'an’a bütüncül bir bakışla bakıldığı zaman, gerektiği yerde “mutlak” ifadelerin “şartlı” ifadelerle takyid edilmesi söz konusudur. (bk. Razi, ilgili ayetin tefsiri)

Bununla beraber, bu ayeti şöyle yorumlayanlar da vardır: 

1) Ayette “evlenmekle zengin olmak”tan maksat, evlilik vasıtasıyla gayrimeşru ilişkilere ihtiyacın duyulmamasıdır. Yani burada geçen “zengin olmak” ifadesi, harama ihtiyaçsız olmak, ihtiyaç duymamak ve helalle yetinmek anlamındadır.

2) Allah evlenen fakirlere “salih kimselerin zenginliği olan” kanaat lütfeder yahut kanaatle birlikte maddi imkanları da ihsan eder. (bk. Maverdi, ilgili ayetin tefsiri)

“Eğer karı koca (çaresiz kalıp) ayrılırlarsa, Allah (bol rızkından) onların ihtiyaçlarını giderir” mealindeki ayette “bol rızık” diye bir şey yoktur. Bu ifade kabul edilen bir yoruma göredir. Buna göre şu yorumlar ayetin ifadesine uygundur:

1) Allah ayrılan karı-kocaya kanaat vermek ve eşinin ayrılığına karşı sabır vermek suretiyle onların “ihtiyaçlarını giderebilir.” Çünkü Allah’ın rahmeti geniştir.

2) Allah eşlerden her birisini -eskisinden daha hayırlı- yeni bir eşle buluşturup maddi-manevi  “ihtiyaçlarını giderebilir.” Çünkü Allah sonsuz kudret sahibidir.

3) Allah eşlerden her birini daha yararlı bir mal ile buluşturup “ihtiyaçlarını giderebilir.” Çünkü Allah tükenmez hazineler sahibidir. (bk. Maverdi, Razi,  ilgili ayetin tefsiri)

4) Bazı alimler tek bir yorumla şöyle tefsir etmiştir: Şayet bir arada kalmaları mümkün olmuyorsa, ayrılmaları daha hayırlı olabilir. “Allah her birini eşine ihtiyaç duymayacak bir şekilde müstağni kılabilir.” (bk. İbn Aşur, ilgili ayetin tefsiri)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet