Ahir zamandaki müminler, elli sahabiye denk midir?

- Peygamber Efendimiz (asm)'in ahir zamandaki müminler için sahabilere "Onlardan bir tanesi sizin elli taneniz gibidir." gibi bir hadisi var mı veya buna benzer manada olan bir hadisi?

Değerli kardeşimiz,

“Ahir zamandaki müminler için sahabilere, onlardan bir tanesi sizin elli taneniz gibidir.” şeklindeki hadis rivayeti, değişik kaynaklarda yer almaktadır:

Ebu Salebe el-Haşeni’den nakledildiğine göre, Peygamberimiz (asm) -özetle- şöyle buyurdu:

“Sizden sonra gelen ve sizin gibi dinine sarılan kimsenin kazandığı sevap, sizden aynı ameli işleyen elli kişinin sevabını kazanır.” (Taberi, İbn Kesir, Maide: 105. ayetin tefsiri)

Bu hadisi rivayet eden Tirmizî, bunun “hasen ve garip” olduğunu belirtmiştir. (Tirmizi, Tefsiru sureti: 5/105; ayrıca bk. Ebu Davud, el-Melahim,28; İbn Mace, Fiten, 21)

Bu gibi hadisler, ahir zamanda gelen ve güzel işler yapan insanların sahabeden daha üstün olduğu anlamına gelmez. Burada sadece cüzi faziletler söz konusudur. Çünkü “cüzi fazilet sahibi bazı kimseler, bazı hususlarda, külli fazilet sahibi bazı kimselerden daha üstün olabilirler.” (bk. Tuhfetu’l-Ahvezi, 8/337)

“Siz öyle bir zamanda bulunuyorsunuz ki, eğer sizden bir kimse emredilenin onda birini terk etse, helak olur. Sonra öyle bir zaman gelecek ki, bir kimse emredilenin onda birini yaparsa kurtulur.” (Tirmizî, Fiten, 79)

manasına gelen hadisten de bu cüzi fazileti anlamak mümkündür.

Örneğin, İmam Gazali genel manada sahabelere yetişemez; ama bazı hususi ve cüzi noktalarda bazı sahabelerden üstün olabilir. Hususi noktalara, talebe çokluğunu ya da eserleri örnek olarak verebiliriz. Sahabeler içinde bir iki talebesi olanlar varken, İmam Gazali'nin milyonlar talebeleri olabilir.

Bu konuda Bediüzzaman Hazretlerinin aşağıdaki ifadelerinde de bu gerçeğin altı çizilmiştir:

“Sual ediyorsunuz: Bazı rivayetlerde vardır ki; 'Bid'aların revacı hengâmında ehl-i iman ve takvadan bir kısım suleha, sahabe derecesinde veya daha ziyade efdal olabilir.' diye rivayetler vardır. Bu rivayetler sahih midir? Sahih ise, hakikatları nedir?"

"Elcevab: Enbiyadan sonra nev'-i beşerin en efdali sahabe olduğu, Ehl-i Sünnet ve Cemaatın icmaı bir hüccet-i katıadır ki; o rivayetlerin sahih kısmı, fazilet-i cüz'iye hakkındadır. Çünki cüz'î fazilette ve hususî bir kemalde, mercuh racihe tereccuh edebilir. Yoksa Sure-i Feth'in âhirinde sitayişkârane tavsifat-ı Rabbaniyeye mazhar ve Tevrat ve İncil ve Kur'an'ın medh ü senasına mazhar olan sahabelere, fazilet-i külliye nokta-i nazarında yetişilemez...” (bk. Sözler, s. 488-489)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet