​Günahta pişmanlık ne demektir?

- Günahta pişmanlık duyup duymadığımızı nasıl anlayacağız?

Değerli kardeşimiz,

Pişmanlık nedir?

Pişmanlık, bir Müslümanın yaptığı iş veya davranışın sonucunu beğenmeyip yaptığına hayıflanma, üzülme, rahatsız olma, kendini sorgulamadır.

Pişman olmak;
- İnsani olmanın göstergesidir.
- Hataları tamir etme sürecinin başlamasıdır, hatalarda ısrar etmekten vazgeçmektir, Hakka ve hakikate dönebilmektir.
- Günahı fark edebilmektir.
- Kalbin ve gözün ağlamasıdır.
- Alışkanları elinin tersi ile itmek, huzura yönelebilmek, şeytan ve nefsin isteklerine prim vermemek, rahmani mesajlara boyun eğebilmektir.
- Silkelenmek, "yeter artık", diyebilmektir.

Günah nedir?

Geniş tarifi ile İslam’a göre günah, Allah’ın yapılmasını men ettiği söz ve davranışları yapmaya, yapmamızı emrettiği şeyleri terk etmeye denir.

Şu halde farz ve vacip olan bir ibadeti terk etmek de haram veya tahrimen mekruh olan bir şeyi yapmak da günahtır.

Dolayısıyla bir şeyin günah olduğunu kabul etmek için evvela İslam’ı kabul etmek ve şeksiz-şüphesiz bir imana sahip olmak gerekiyor.

Bu kabul de hayatımızın her anında ilahi murakabe altında olduğumuzun şuuruyla, Allah’ın günah kıldığı şeylerden uzak durma şuuru içinde hareket etmemizi gerekli kılıyor.

Günah işleyen ne yapmalı?

İnsan olmamız hasebiyle bu şuurdan az veya çok gaflet edeceğimiz anlar muhakkak olacaktır. İşte bir mümin böyle anlarda belki de farkına varmadan veya şeytanın aldatmasına kanarak işlediği günahtan hemen tövbe ve istiğfara sarılmalı ve günahın tekrarından sakınarak halini ıslah etmelidir.

Bu hâl üzere yaşar ise, ömrü boyunca kendi nefsini terbiye edebilir, üstün vasıflara ulaşarak, meleklerin üstünde derecelere sahip olabilir inşallah.

Sağlam bir imana sahip olmayan veya hiç imanı olmayan bir kişi, hakkı hakikati anlar da böylece bir gün Rabbi ona hidayet bahşederse, gene bu kişi o güne kadar işlediği günahların farkına varacak, büyük bir pişmanlık duyacak ve ahiretiyle alakalı büyük bir endişeye kapılacaktır.

İşte Allah’ın sınırsız rahmeti burada devreye girer ve o kişi inkârı ve günahları için ihlas ve pişmanlıkla tövbe ve istiğfar edip hâlini ıslah ederek, kulluk vazifelerini yerine getirirse, umulur ki hem günahları silinir hem de bunlar iyiliklere çevrilir. 

Nitekim ayet-i kerimede tefsiren buyurulur:

Küfürden, şirkten ve günahlardan tövbe edip iman eden ve Allah’ın rızasına uygun iş yapanlar hariçtir. İşte Allah, onların kötülüklerini iyiliklere çevirir. Allah çok bağışlayan, çok merhamet edendir. Kim günahlarından tövbe edip salih amel işlerse, gerçekten o, Allah’a tam bir yönelişle dönmüş demektir. (Furkan, 25/70-71)

Dolayısıyla bize düşen;

- Günahları anlamak ve onlardan uzak durmak için Kur'an ve sünnet merkezli bir hayat yaşamak,

- Her an Allah’ın murakabesi altında olduğumuzu unutmamak,

- Tereddüt ettiğimiz zamanlarda da “Acaba şimdi Resulullah (asm) yanımda olsaydı ne yapardı?” diye ihlasla vicdanımıza müracaat etmek,

- Başta namaz olmak üzere kulluk vazifelerimizi yerine getirmek,

- Şeytandan Allah’a sığınmak,

- Her işe besmele ile başlamak ve besmele ile başlanması mümkün olmayan işlerden uzak durmak,

- Ve her şartta ve her fırsatta bol bol tövbe ve istiğfar etmektir.

Pişman olmak, tövbe etmek demek midir?

Hz. Peygamber Efendimizin (asm) ifadesiyle, “Pişmanlık duymak tövbenin kendisidir.” (Müsned, 1/422-423, 433; İbn Mace, Zühd, 30)

Nedamet, yani pişmanlık halinde bulunan kişi tövbeye konu olan günahı terk eder ve bir daha işlememeye karar verir.

Alimler tövbenin Allah nezdinde kabul edilmesinin, nedamet, terk etmek, tekrar işlememek şeklinde üç şartı olduğunu belirtiler. Ayrıca bu üç şarta bir dördüncüsünü de eklenmiştir; o da iyi amel işlemek suretiyle geçmişteki hataların telafi edilmesidir.

Bu dört şartın üçüncüsünü oluşturan günahı tekrar işlememe hususu Allah’ın mağfiretine kavuşmak için Kur'an’da şart koşulmuştur. (bk. Al-i İmran 3/135)

Nefsani arzularına kapılabilen insan için zor bir sınav olan bu noktada tövbe teşebbüsünde öncelik verilmesi gereken şey bir daha yapmamaya kesin karar vermektir.

Bununla birlikte günahın tekrar işlenmesi durumunda yine pişmanlık duyup bir daha yapmamaya azmetmek gerekir. Nitekim bir hadiste Allah’tan sürekli bağışlanmasını dileyen kimsenin günahında ısrar etmiş sayılmayacağı ifade edilmiştir. (Ebu Davud, Vitir, 26; Tirmizî, Daavat, 106)

Burada önemli olan kalbin bütün kötülüklerden nefret edip pişmanlık duyması ve üzülmesidir.

Bu noktadan sonra iradenin nefisle mücadelesi gelir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet