Tövbe ederken pişmanlık hissini duyamıyorum, nedeni ne olabilir?

​- Ben bir günah işledim tövbe etmek istiyorum ancak pişmanlık hissini bir türlü duyamıyorum.
- Ne yapmalıyım, böyle tövbe edersem Allah kabul eder mi?
- Bu sorunumun sebebi ne olabilir?

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle bir günahtan pişmanlık duymak ve bir daha tekrar etmemek anlamına gelen tövbe konusundaki hassasiyetiniz için sizi tebrik ederiz.

Sorunuza gelince:

Bir kişinin günahları karşısında duyduğu pişmanlığın en temel kriteri öncelikle kalbinin bundan rahatsız olup olmadığıdır. Gerisi kişiliği, duygularını yaşama biçimi, günah algısı ve günahı yaşama sıklığı ile ilgilidir.

Sorunuzdan açıkça anlaşılmaktadır ki siz işlediğiniz günahtan rahatsız olduğunuz için tövbe etmek istiyorsunuz. Ayrıca tövbe etmek istemenizin yanında, tövbenizin kabul edilip edilmemesinden kaygı duyuyorsunuz ve nasıl tövbe etmeniz gerektiğini araştırıyorsunuz.

Tüm bunlar sizin bu günahtan rahatsız olduğunuzun işareti ve Allah’ın sizi affetmesini istemenizin bir göstergesidir.

Bundan dolayı siz bu hassasiyetinizi devam ettirin ve tövbe etmeyi sürdürün; af ve mağfireti seven Rabbimiz inşallah sizin tövbenizi de kabul edecektir.

Müminler, ne olursa olsun, hangi duygu ile tövbe ederlerse etsinler, hiçbir zaman Allah’ın onları affedeceğinden ümitlerini kesmezler.

Sorunuzun diğer kısmına gelince; tövbe konusunda yaşadıklarınızın birkaç farklı nedeni olabilir:

1. Günah işleyen bir insan, Allah’a sığınmak ve bunu bir daha işlememek ister. Ancak şeytan, günahın devamından yanadır. Bunu gerçekleştirmek için de kişiyi çeşitli vesveselerle tövbeden uzaklaştırmak ister.

Şeytanın bu hilesi, size özgü değil, günah işleyen her insan buna benzer vesveselerle karşılaşır. Şeytanın bu tuzağına düşmeden tövbede ısrar etmek gerekir.

2. Herkesin duygularını yaşama biçimi ve gücü farklıdır.

Bu durum, biraz kişilik yapısı, biraz da geçmişte duyguların nasıl yaşandığı ile ilgilidir. Çünkü kimi insan sevgi, nefret, öfke, kızgınlık, pişmanlık vb. duygularını coşkulu yaşar, kimisi ise zayıf ve sakince yaşar. Duygularını daha sakince ve zayıf yaşayanlar ile daha coşkulu yaşayanların hissettikleri şey temelde aynıdır, sadece onu dışarı yansıtma ve iç dünyalarında yaşama biçimleri farklıdır. 

Muhtemelen siz de genel anlamda duygularınızı çok coşkulu yaşayan biri değilsiniz. Dolayısıyla tövbe ve pişmanlık duygularınızı ağlayıp, sızlanarak yaşayamıyorsunuz. Bundan emin olmak için de geçmişte yaşadığınız duygularınızı gözden geçirin, örneğin sevinçlerinizi nasıl yaşadığınıza bakın. Mutlu bir haber karşısında havalara mı uçuyorsunuz, yoksa sakince mi karşılıyorsunuz? İyice düşündüğünüzde göreceksiniz ki, tövbe ve pişmanlık duygularınızı daha zayıf yaşamanız sizin kişiliğinizin bir parçasıdır.

Bundan dolayı, vesveseye kapılmadan, pişmanlığınızı ifade eden dualarınızı yapmaya devam edin. Eğer genel anlamda duygularınızı zayıf yaşayan biri iseniz, tövbe duası için fiziki ve iç âleminizin de hazır olduğu bir ortamı oluşturun. Sakin bir zamanda, gece vakitlerinde, günahınızı, cehennem azabını düşünerek buna odaklanın ve Gaffar olan Yüce Rabbimizle konuşun, ona yalvarın, sızlanın…

Buna devam ettikçe göreceksiniz ki, belli bir zaman sonra sadece ona yalvarmak bile sizi duygulandıracaktır.

Unutmayın tövbede esas olan, tövbe ederken ağlayıp sızlamanızdan çok, o günahı bir daha işlememektir. Çünkü Tövbe, dinde bir günahtan dönmeye karar vermektir. Tövbenizi ne kadar güçlü hissederseniz hissedin, onu tekrar tekrar yaşarsanız, o tövbenin tesiri olmamış demektir.

3. Tövbe ederken pişmanlık duygusunun az veya yetersiz olmasının bir nedeni de muhtemelen günahın normalleşmiş, sıradanlaşmış olmasıdır.

Aynı günah sık sık tekrar edilirse, kişide o günaha karşı duyulan hassasiyet kaybolur ve normalleşir. Onun için de en güçlü pişmanlık ilk günahtan sonra yaşanır. Ondan sonra yavaş yavaş duyarlılık kaybolur ve sıradanlaşır.

Ayrıca bazen günah sık sık tekrar edilmese de nefis onu yine de normalleştirmeye çalışır. Çünkü beyin günahtan ve cehennem azabından rahatsız olduğu için, nefis dediğimiz ego savunma mekanizmaları devreye girer ve günahı normalleştirir, hatta bazen -Allah korusun- onu mantıklı bir şekilde meşrulaştırmaya çalışır. Örneğin;

“Herkes yapıyor...”
“Dünyaya bir kez geldik, bir daha gelmeyeceğiz.”
“Gençken bunlar normaldir!..”
“Başka büyük günahlar karşısında benimki nedir ki?..”

gibi görünüşte mantıklıymış gibi gelen ama hakikatte cerbeze olan ifadelerle günahı normalleştirir. Günah normalleşince ona karşı duyulan pişmanlık ve tövbe de ya zayıf olacak veya hiç olmayacaktır.

Bundan dolayı çare “Zararın neresinden dönülse kardır.” deyip, günahtan vazgeçmektir.

Bunun yanında iç dünyanızı ne kadar farz ve nafile ibadetlerle -namaz, Kuran, oruç, zikir vb.-  meşgul eder, İslami sohbetlere iştirak eder, dini hassasiyet taşıyan dostlarla bir araya gelirseniz Allah’la iletişiminiz de o kadar güçlü olur. Onun varlığı ile dolan bir kalbin günahlara karşı hassasiyetleri daha da artacaktır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet