Üstteki el, alttaki el nedir?

- Bir hadis duydum üsteki el alttakinden daha iyi diye, nedir üstteki alttaki el?

Değerli kardeşimiz,

Abdullah İbni Ömer radıyallahu anhüma’dan rivayet edildiğine göre Resulullah aleyhissalatü vesselam Efendimiz minber üzerinde iken sadaka vermekten, dilenmeyip iffetli yaşamaktan bahsetmiş ve şöyle buyurmuştur:

“Üstteki el, alttaki elden hayırlıdır. Üstteki el, veren; alttaki el ise dilenip alan eldir.” (Buhârî, Zekât 18, 50; Müslim, Zekât 94, 95, 96, 97, 106)

Bu hadis-i şerif, iktisadi ve beşerî hayat açısından son derece önemli olan bir hususa açıklık getirmektedir: Dilenmek.

Eli ayağı tutarken, çalışıp kazanmaya gücü yeterken, yapabileceği iş de varken, tembellik edip dilencilikle hayatını sürdürmek, başkalarının verdikleriyle yetinip çalışmamak, insan haysiyet ve izzetine yakışmayan büyük bir zillet ve aşağılıktır. İnsan ilişkilerini olumsuz yönde etkileyen bir hastalıktır.

Öte yandan herkes, başkasının yardımıyla geçinmeye kalkarsa, ümmet ve millet nasıl kalkınacak, İslam’ın üstünlüğü nasıl ispat edilecektir?

Çalışıp bir şeyler üreterek başkalarına yardım etmek dinimizce teşvik edilmiştir. Hadisimizde de veren elin hayırlı olduğuna ısrarla dikkat çekilmektedir.

Hadisimizin bir rivayetinde üst ve hayırlı olan elin “veren” değil de “almayan, iffetli davranan, istemeyen” el olduğunu gösteren “el-müteaffife” tabiri geçmektedir.

Hiç kuşkusuz, dilenmeyen el hayırlıdır. Ama ürettiğinden ihtiyaç içinde olanlara veren el daha hayırlıdır.

Bu sebeple âlimlerimizin çoğu, üst eli veren el olarak belirleyen rivayeti tercih etmiştir. Buna göre:

- Elinde imkânı olan başkalarına yardım etmeyi ihmal etmemelidir.

- Fakir de dilenmemeli, kimseye yüz suyu dökmemelidir. Yardım yerine iş istemelidir.

- Şükrü yerine getirilen zenginlik, fakirlikten üstündür. (İmam Nevevi, Riyazü's-Salihin Tercüme ve Şerh, H.No: 531)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet