Peygamberimiz, gece teheccüt namazını kılamadığında, gündüz on iki rekat olarak kaza eder miydi?

Değerli kardeşimiz,

"Resûlullah (asm) ağrı veya başka sebeple geceleyin gece namazını kılamazsa (onun yerine) gündüz on iki rekat namaz kılardı." (Müslim, Müsâfirîn 140)

Ömer b. Hattâb (r.a.) demiştir ki: Resûlullah'ı (s.a.v.) şöyle buyururken işittim:

"Bir kimse hizbini veya onun bir kısmını okumadan uyur kalır da sonra onu sabah namazı ile öğle namazı arasında okursa, kendisine o hizbi gece okumuş gibi (sevap) yazılır." (Müslim, Musâfirîn 142; Tirmizî, cuma 56; Nesâî, Kıyâmu'1-leyl 65; İbn Mâce, İkâme 177; Dârimî, Salât 167; Muvatta, Kur'ân 3.)

Buna göre:

1. Her gece bir nafile namaza veya zikre veya Kur'an tilavetine aralıksız devam etmenin sevabı çok büyüktür.

2. Her gece devamlı olarak okunan hizibler ve yapılan nafile ibadetler, uyku gibi meşru mazeretler sebebiyle yapılamadığı zaman, ertesi günün sabah namazı ile öğle vakti arasında kaza edilmesi müstehabtır. Ancak bu mesele mezhep imamları arasında ihtilaflıdır:

a. Ebû Hanife ve Ebû Yusuf (r.a.) bu hadise dayanarak, geceleyin nafile olarak kıldığı bir namazı veya revâtip sünnetlerden birini kaçıran kimsenin, onu ertesi gün kerahet saatlerinin dışında sabah namazı ile öğle namazı arasında kaza etmesinin müstehab olduğunu söylemişlerdir.

b. Şafiî ulemâsına, Hanefilerden İmam Muhammed'e ve İmam Ahmed'den gelen bir rivayete göre de gündüzün kerahet vakitlerinin dışında istenilen bir saatte edâ etmek müstehabtır. Delilleri ise başta mealini verdiğimiz hadistir.

c. Mâliki ulemasına göre ise, uykunun galebe çalması gibi meşru mazeretler sebebiyle, her gece yapmakta olduğu nafile ibâdeti veya devam ettiği virdi yapamayan bir kimse, bunu sabah namazından önce hatırlayacak olursa, kaza eder; yoksa bir daha kaza edemez. (Menhel, VII, 238; bk. Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınları: 5/123-124.)

Konuyla ilgili başka bir rivayet de aynı konuya ışık tutmaktadır:

Resûlullah (asm) hiçbir zaman geceyi sabaha kadar tamamen namaz kılarak geçirmedi, Kur'ân okuyarak da geçirmedi. Ramazan'ın dışında hiçbir ayı da tamamen oruçlu olarak geçirmedi. (Nafile) bir namaz kıldı mı ona devam ederdi. Uykulu gözleri kendisine galebe edecek olursa, (o namazı) gündüzün on iki rekat olarak kılardı. (Müslim, Müsâfirîn 139; Nesaî, Kıyâmu'l-Ieyl 2, 18)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet