Fıkhî hükümler kişiye göre nasıl farklı olabiliyor?

Değerli kardeşimiz,

فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَٓاءِ  “…Hoşunuza giden kadınlarla evlenin.” (Nisa, 4/3)

Tıb ilminde “Hastalık yok, hasta var!” prensibiyle hareket edilir. Yani her hasta kendi şartları içerisinde değerlendirilir. Mesela aynı grip hastalığına yakalanan biri zayıf diğeri kuvvetli veya biri genç diğeri ihtiyar iki kimseye aynı doz ilaç verilmez. Benzeri bir durum fıkhî meselelerde geçerlidir.  Sözgelimi evlilik için sabit bir hüküm yoktur, muhatapların durumuna göre değişen fetvalar vardır. Şöyle ki:

Normal şartlar altında evlilik sünnet-i müekkededir.

Evlenme imkânı olan, evlenmeme durumunda da harama düşmesinden korkulan kimseye nisbetle evlilik farzdır.

Evliliğin gerektirdiği şartları taşımayan, bedenen veya ruhen evliliğe engel durumu olan kimseye nisbetle evlilik haramdır.

“Evlense de olur, şimdilik evlenmese de olur.” şeklindeki bir kimseye nisbetle evlilik, mubahtır.

Evliliğe durumu müsaid olmayan, ama zor da olsa bu yükün altından kalkabilecek kimseye nisbetle ise evlilik, mekruhtur.

 Bunu aynı suyun farklı şahıslara göre farklı hüküm alması örneğiyle daha iyi anlayabiliriz. Şöyle ki:

Susuzluktan neredeyse ölecek olan birine su tıbben vâciptir. Diğer birisine, hastalığı için zehir gibi zararlıdır; tıbben ona haramdır. Diğer birisine, az zarar verir; tıbben ona mekruhtur. Diğer birisine, zararsız faydası vardır; tıbben ona sünnettir. Diğer birisine ne zarardır, ne menfaattir; tıbben ona mubahtır. (bk. Nursi, Sözler, Yirmi Yedinci Söz, s. 485-486)

Musiki âletleri eşliğinde ilahi dinlemek, normal şartlar altında mubahtır. Ama bir insan “Ben musiki âletleriyle ilahi söylendiğinde bir feyiz alamıyorum, hatta bende şehevi duygular harekete geçiyor.” diyorsa, bu kimsenin bu tür ilahileri dinlemesi caiz değildir. Tıpkı mide kanaması geçiren kimselere aspirinin caiz olmaması gibi…  

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet