Muhammed, kölesini hadım edeni neden hadım etmedi?

- Müsned-i Ahmed bin Hanbel, Hadis 6671, Zinba Ebi Ravh'ın hizmetçi kölesini bir hizmetçi köle kızla bulduğu, bu yüzden burnunu sakatladığı ve onu hadım ettiği bir hikayeyi açıklar.
- Hadis, suçu işleyen köle sahibine verilen cezayı açıkça açıklamıyor, sadece azat edildiğini söylüyor.
- Bir köleye bunu yapmanın cezası nedir ve Muhammed bu durumda ne yapmıştır? Neden efendiyi hadım etmedi?

Değerli kardeşimiz,

Bu konuda benzer ifadelere yer veren İbn Sad’ın kitabına bakılabilir.(1)

Asıl sorunun cevabı şu olabilir:

a) Söz konusu kölenin (Sender) o zaman kâfir olduğu bildirilmiştir.(2) Kâfir ile mümin arasında kısas olmadığı için Efendimiz (asm) bunu uygulamamıştır.

b) Kölenin hürriyetine kavuşturulması ve hayatı boyunca güzelce yaşamasını sağlayacak ve “bütün müminlere yapılan nebevi tavsiye” hususu, efendisine kısas uygulamaktan çok daha fazla fayda sağlar. Bu ise, kölenin lehine verilen pozitif ayrımcılığa dayalı bir karar olabilir.

Nitekim Mısır valisi Amr b. As’ın bu köleye sert bir ifade kullanması, köle tarafından şiddetle karşılığını görmüştür.

“Hz. Peygamberin benimle ilgili tavsiyesi olmasına rağmen böyle sert bir söz kullanmak doğru değildir. Yoksa sen mümin değil misin?”(3)

c) Ebu Davud’un verdiği bilgiye göre, Peygamber Efendimiz (asm) konuya vâkıf olduktan sonra köleyi hadım eden adamın getirilmesini emretmiş, ancak bir türlü bulunamamıştır. Bunun üzerine bizzat kendisi (asm) köleyi azat etmiş ve (bundan sonraki hayatında köle Sender’in) bundan böyle bütün müminlerin himayesinde olacağını tavsiye etmiştir.(4)

d) Bu hadisten alimler şu kuralı tesis etmişler:

“Kim kölesine bunun gibi çirkin bir ceza verirse efendisine ceza olarak kölelik konumu sona erer, köle azat edilir ve hürriyetine kavuşturulur.”(5)

e) Hz. Peygamber (asm)'in katında insanların kanları ve canları kutsaldı.(6)

İşlenen suçu misliyle cezalandırması, temel kaidelerden bir tanesiydi. Zengine verdiği ceza ne ise, fakire de o cezayı verirdi.(7)

Nitekim Efendimiz şöyle buyurmuştur:

“Kölesini öldüren kişiyi öldürürüz. Kölesinin kulağını veya bir uzvunu kesenin aynı uzvunu keseriz.” buyurmuştur.(8)

"Kim kölesini iğdiş ederse (yumurtalarını çıka­rırsa) biz de onu iğdiş ederiz."(9)

Sonuç olarak denebilir ki sadece insanları değil, gökyüzünde uçan, yeryüzünde sürünen bütün canlıları Allah’a kul olma noktasında eşit sayan Kuran(10), çok eski zamanlardan beri uygulanarak Cahiliye devrine kadar gelen kölelik gibi zalimane bir sistemi olduğu gibi kabul edemezdi.

Dolayısıyla Kuran, bu sistemi önce ıslah etme yoluna gitmiş, daha sonra da tedricen ortadan kalkması için gerekli düzenlemeleri getirmiştir. Kölelik sistemini ıslah çerçevesinde onlara insan onuruna yaraşır şekilde iyi davranılmasını emretmiş, onların eşya değil hürler gibi birer insan olduklarını vurgulamıştır.

Mademki onlar da birer insandır, öyleyse insanlığın bütün vasıflarını hayatlarının sonuna kadar taşıma hakkına sahiptirler ve efendi dahi olsa hiç kimse, bu hakkı ihlal ederek onları hadım etme yetkisine sahip olamaz.

Kuran’ın bu genel prensibi çerçevesinde Hz. Peygamber (asm) de ister kendi rızasıyla, isterse başkaları tarafından zorla yapılsın; köle ya da hür olsun, hiçbir insanın hadım edilmesine asla izin vermemiş ve bu fiili kesin bir şekilde yasaklamıştır.

Kaynaklar:

1) İbn Sad, et-Tabakat, 7/350-351/H.no: 4032-4033.
2) bk. Tabakat, 1/351.
3) bk. age., a.y.
4) bk. Ebu Davud, 4519.
5) bk. Avnul-Mabud 12/155.
6) Müslim, Kasame, 29.
7) Darimî, Diyat, 14.
8) Ebû Dâvûd, Cihâd, 108.
9) Ebu Davud, Diyat 7.
10) Enam 6/38.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet