Mirasta farklı uygulamalar, nasıl açıklanabilir?

- Miras konusunda içinden çıkamadığımı bazı konular var:
1. Miras paylaşımında önce eşin 1/8 i verildiğinde oran 1’e tamamlanır diyenler var, bu durumu sağlamayan durum var mıdır? İlk eşe verildiğinde eş daha karlı çıkmaz mı?
2. Ayetteki oranlar mirasçıların bir birine oranını mı belirtir yoksa toplam mirastan ne kadar alacaklarını mı belirtir? Mesela 100 TL varsa 1/4 ü anne 1/2 baba 1/5 kız 1/4 erkek çocuk alacak desek oranları varsayalım, 25 anne 50 baba 20 kız 25 erkek çocuk diye mi alacak böyle olursa 20 TL ihtiyaç var yoksa paydaları eşitleyip 24/20 geliyor her mirasçının birbirine oranlarını bölüp anne 5 kat baba 10 kat kız 4 kat erkek çocuk 5 kat gibi düşünüp toplam mirası 24’e bölmek gibi mi düşünmeliyiz? Böyle düşünürsek her kombinasyonda ayette belirtilen oranları mirasçıların birbirine göre oranında kullanılır ama alınan miktarda kullanılmış olmaz hangisi gibi düşünmeliyiz?
3. Ayette belirtildiği gibi sınır kullanılmış bu sınır avlde aşılmaz sınıra yakın olur ama reddiyede bu oran artar sınır aşılır ama yine sınıra yakın olur matematikteki sağdan limit ile soldan limit fonksiyon sürekli olduğunda birbirine eşit düşünülür ve fonksiyonda bu değere eşit olur. Peki ayette sınırdan bahsedip bu sınırı aşılmaktan veya bu sınıra yaklaşmaktan bahsediyor mu? Nisa 144. Kim de Allah’a ve peygamberine itaatsizlik eder ve sınırlarını aşarsa Allah onu, devamlı kalacağı bir ateşe sokar, onun için alçaltıcı bir azap vardır.
5. Buradaki sınır aşmak miras konusunda mıdır eğer öyleyse reddiyede oranlar artıyor ve sınır aşılıyor nasıl anlamalıyız? Ya da Nisa 13’teki sınır mirasla mı ilgilidir eğer ilgiliyse avl yapmak uygun değil mi?

Değerli kardeşimiz,

Kur'an-ı Kerim miras paylarını, mirasçıların tek başlarına veya diğer mirasçılarla beraber oluşlarına göre hangi oranda alacaklarını açıklamıştır.

Kocası ölen karının mirası, kocanın çocukları varsa 1/8’dir. Diğer mirasçılar da açıklanan pay oranlarına göre haklarını alırlar... Paydalar eşitlenir, paylar bu eşitlemeye uygun hale getirilir ve dağıtılır. Başta sekizde bir olan karı hissesi, mesela payda 24’e çıksa 3/24 olur, bu da yine sekizde bir demektir.

Mirasçılara, birlikte bulundukları durumlara göre miras haklarını vermek için yapılan hesaplarda payda eşitlenince paydaların toplamı bazen paylardan büyük veya küçük olabilir. Bu takdirde büyük olanda avl, küçük olanda red uygulanır. Alınan miktar artar veya eksilir, ama oran değişmez.

Peygamberimiz (asm) henüz hayatta iken, kendisinin bulunmadığı bir yerde hüküm vermek durumunda kalan, hüküm konusunda ayet ve hadis bulamayan sahabiye “Reyinle / içtihadınla hükmet.” demiştir. (bk. Tirmizi, Ahkam, 3; Müsned, 5/230, 236, 242)

Avl ve red de sahabe içtihadına dayanır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet