Kaderi inkar edenle konuşmak günah mı?

- Hz. Ömer'in (r.a.) hilafeti zamanında bir şahıs kaderi inkâr ettiğinden, o şahıs ile Müslümanların konuşmasını halifenin men ettiğini duydum. Bu doğru mu?
- Doğruysa, kaderi inkar eden mürted sayılmıyor mu?

Değerli kardeşimiz,

- Hayır, günah değildir.

- Kaderi kökten inkâr edenlerin durumu büyük bir dini risk taşımaktadır.

Kitap ve sünnetten en kuvvetli delillere dayanan ehlisünnetin bu konudaki ittifakı, kaderin iman esasları çerçevesinde değerlendirilmesi için ciddi bir hüccet olmuştur.

- Yalnız kaderin bazı detaylarında farklı yorumlar yapmak küfür sayılmamıştır.

Örneğin, Mutezilelerin kaderi bu açıdan inkâr ettikleri halde, ehlisünnet alimleri tarafından tekfir edilmemiştir.

- Özellikle dünyanın bir şehir hükmüne geçtiği asrımızda açık kâfir olanlarla bile konuşmasına engel olmamalıdır. Zira konuşmamaktan belki de hiçbir fayda olmaz. Fakat konuşmakta -manevi cihat bakımından- onu ikna edip doğru yola gelmesine vesile olmanın büyük faydaları vardır.

- Bununla beraber, Hz. Ömer (ra)’in soruda zikredilen kaderle ilgili bir tedbirinin olduğunu gösteren rivayete rastlayamadık.

Bütün kaynaklarda -farklı rivayet ve bilgilere rağmen- müşterek görüş şöyle belirlenmiştir:

Hz. Ömer (ra), askeri komutanlarına gönderdiği bir mektubunda yetişkin gayrimüslim köleleri Başkent Medine’ye göndermemelerini istemiştir. Bazı rivayetlerde “yerli Araplardan olmayan yabancı gayrimüslim yetişkin kölelerin Medine’ye girmelerini yasaklamıştır.”

Ancak Kufe valisi Muğire b. Şube, yanında çalışan Firuz Ebu Lülü adında bir kölenin Medine’ye gelmesinin çok büyük faydası olduğunu bildirmiştir. Hem değirmenci hem marangoz ve sanatkâr olduğunu söyleyip övmüştür.

Hz. Ömer (ra) de valinin ve başka Medineli kimselerin bu arzularına uyarak onu almıştır. Nihayet bazı rivayetlerde İranlı bir mecusi olduğu bildirilen bu köle bir gün Hz. Ömer ile karşılaşmış ve efendisi Muğire b. Şube’nin kendisinden fazla vergi aldığını söylemiş, bunun azaltılmasını istemiştir. Hz. Ömer de işi ile vergi arasındaki oranın normal olduğunu düşünmüş ve teklifini kabul etmemiştir; neticede bu köle tarafından şehit edilmiştir.

Kaynaklar:

- el·Makdisi, Kitiibu'l-Bed, 5/188.
- Belazuri, Ensab, 10/425.
- İbn Asakir. 44/409.
- Abdurrahman Demirci, Hz. Ömer'in Şehadeti, İslami İlimler Dergisi, Yıl 9, Cilt 9. Sayı 2. Güz 2014.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet