İslam'da ''ruhbanlık'' var mıdır?

Değerli kardeşimiz,

لَوْلاَ يَنْهٰيهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَاْلاَحْبَارُ عَنْ قَوْلِهِمُ اْلاِثْمَ وَاَكْلِهِمُ السُّحْتَ

“Keşke Rabbaniler ve Ahbar, onları günah söz söylemekten ve haram yemekten sakındırsalardı!” (Maide, 5/63)

Ayet, Yahudiler hakkındadır. Ayette geçen Rabbaniyyun ve ahbar, İslamiyet'teki veliler ve âlimler sınıfına tekabül eder. Bu iki zümre, avamın fevkinde olduklarından, onlara faydalı olmakla mükelleftirler.

Ruhbanlık, dünya hayatıyla dini hayat arasında aracılık görevini yapan bir kurumdur. Bu kurumun dini temsil ettiğine inanılır ve bu kurum bünyesinde yer alanlar, dinle ilgili meselelerde hak bir dine uygun düşmeyen süper yetkilere sahip kabul edilirler. Katolik mezhebinde ruhbanların evlenmesi caiz görülmediğinden, rahip ve rahibeler ömür boyu evlenmezler.

“İslam'da ruhbanlık yoktur.” (İbn Hanbel, Müsned, VI, 226) Yani hiçbir zümre “dini ben temsil ederim” iddiasında bulunamaz. Din görevlilerimiz, dini temsil eden yegâne otorite değil, dinin eğitimini almış ve dini anlatan bir zümreden ibarettir. Kendilerinde Hristiyan ruhbanlığında olduğu şekilde “istediğini affetme, dünyada cenneti parselleme, afarozla dinden çıkarma” gibi yetkiler yoktur. “Atanmışlıktan adanmışlığa” yükselebilirlerse güzel hizmet ederler.

Öte yandan “din görevlisi” olmayan biri, dini çok iyi öğrenerek ve yaşayarak bir “din gönüllüsü” olarak dine hizmet edebilir.

Bu, evliliği terk edenleri kınama değildir. Normal şartlar altında evlilik sünnettir, evlenmeyen biri sünneti terk etmiş olur. Peygamberlerden de Hz. İsa ve Hz. Yahya gibi evlenmeyenler vardır. Keza Zemahşeri, Taberi, Nevevi, İbn Teymiye, Said Nursi ve Seyyid Kutub gibi önemli İslam âlimleri evlenmemişlerdir.

Günümüzde de bazıları dine hizmet gibi gerekçelerle evlenmemiş olabilir. Bunu “İslam'da ruhbanlık yoktur.” çerçevesinde değerlendirerek tenkit etmek doğru değildir. Bu bir tercihtir, tercihe saygı duymak gerekir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet