Hz. İsa’nın “ruh veya emir” kavramıyla bir ilgisi olabilir mi?

"Gökten arza kadar emri tedbir eder (düzenler). Sonra bir günde O'na yükselir ki, süresi, sizin saymanızla 1000 senedir."(Secde, 32/5) 
- Bu ayette emrin Allah'a yükseldiğini anlıyoruz.

"Ve sana ruhtan sorarlar. De ki: Ruh, Rabbimin emrindendir." (İsra, 17/85)
 - Bu ayetten de ruhun Allah'ın emrinden olduğuınu anlıyoruz.

"Onu Meryem'e ilka etti ve o, kendisinden bir ruhtur." (Nisa, 4/171)
- Bu ayetten de Hz. İsa'nın ruh olduğunu anlıyoruz. 

"Tam aksine, Allah onu kendisine yükseltti. Allah Azîz'dir, Hakîm'dir." (Nisa, 4/158) 
- Bu ayette de İsa’yı Allah kendisine yükselttiğini söylüyor. 

- Ruh Rabbin emrinden olduğuna göre, emir de Allah’a yükseldiğine göre, Hz. İsa da ruh olup, Rabbin emrinden olduğuna göre, İsa da diğer emirler gibi Allah’a mı yükselmiştir?

- Emir kelimesinin ve ruh kelimesinin geçtiği ayetlerde inmek ve yükselmekten bahseden birçok ayet var, hatta Şura, 52'de "İşte böylece sana da emrimizden bir ruh vahyettik. Sen, kitap nedir, iman nedir bilmezdin." (Bu ayetten Kur'an’ın da ruh olduğunu anlayabiliyoruz.) Kur'an-ı Kerim'le ilgili de inmek kelimesi kullanılır.

- Ruh, Kuran, kitap, emir, İsa vb. kelimelerde inmek ve yükselmek kelimesi çok kullanılıyor, bu yüzden Hz. İsa’nın yükselmesi ve emrin yükselmesi arasında bağlantı olduğunu düşünüyorum, emir, ruh ve diğer söylediğim kelimelerin Arapçasına da bakabilirsiniz, sizce de Allah’ın emri ve İsa arasında benzer bir durum yok mu?

Değerli kardeşimiz,

- Şunu hemen belirtelim ki, Kur’an’da kullanılan sözcükler ve kavramlar, farklı yerlerde farklı manalar ifade edebilir. Ayetlerin bağlamından ayrı olarak o kelimelerin sadece lügat manalarına bakıp değerlendirmek çoğu zaman isabetli olmayabilir.

- Secde suresinde yer alan “Emri tedbir eder.” mealindeki cümle, alimler tarafından farklı şekilde (iş, vahiy olarak) anlaşılmıştır:

a) Mücahid’e göre, bu cümlenin manası, “emri / işleri tedbir etmek”tir.

b) Süddi’ye göre, “Vahyi indirmek” anlamınadır. (bk. Maverdi, ilgili yer)

İşlerin tedbir edilmesi veya vahyin indirilmesi hakikatte Allah’a ait olmakla beraber, bu işlerde meleklerin istihdam edildiği bilinmektedir. Örneğin Cebrail vahiy meleğidir.

- İşlerin tedbirinde de: Hz. Cebrail rüzgârları ve ( manevi) orduların işini, Hz. Mikail su ve yağmur işini, Hz. Azrail, ruhları kabzetme işini tedbir eder. Hz. İsrafil ise (doğrudan Allah’tan aldığı) emirleri onlara indirip bildirme işiyle görevlidir. (Maverdi, Kurtubi, ilgili ayetin tefsiri)

- “Bir günde O'na yükselir.” mealindeki ayetin ifadesinde yer alan yükselme işinin neye ait olduğu konusunda da üç görüş vardır:

a) Cebrail, vahiy indirdikten sonra bir günde O'na yükselir.

b) Gökten yere inip işleri tedbir eden melek bir günde O'na yükselir.

c) Yeryüzü sakinlerinin haberleri ve onları taşıyan müvekkel melekler bir günde O'na yükselir. (bk. Kurtubi, Maverdi, a.y)

- Kurtubi’ye göre, bu ayette açıkça melekler belirtilmemiştir, fakat ifadenin akışından anlaşılır. Bununla beraber,

“Melekler ve Rûh, O’nun Arş’ına; miktarı elli bin sene olan bir günde yükselirler.” (Maaric, 70/4)

mealindeki ayette bunların melekler olduğu açıkça ifade edilmiştir. Ayette yer alan “ona/Allah’a yükselir”den maksat göklere / Sidretu’l-mütehaya yükselir demektir. (Kurtubî, a.y)

- Fahruddin Razi’ye göre, Allah’ın emri(vahiy) yukarıdan aşağıya, kullarının üzerine iner. Kulların emirlere uygun salih amelleri de aşağıdan yukarıya yükselir. (Razi, ilgili ayetin tefsiri) Bu açıklama,

“Güzel ve temiz sözler O’na yükselir. Salih ameli / güzel ve makbul işi de Allah yükseltir (veya: Salih amel o güzel ve temiz sözleri yükseltir)” (Fatır, 35/10)

mealindeki ayetin ifadesine uygundur.

- Kadı Beydavî konuyu şöyle anlamıştır: “Allah yerdeki işlerin tedbirini, gökten indirdiği melek gibi vasıtalarla yapar. Ve bu tedbir işi tekrar bir günde Allah’a yükselir ve onun ilminde vücut bulur.” (Beydavi, ilgili yer)

- İbn Aşur’a göre, “Sonra bir günde O'na yükselir.” mealindeki ifadeden maksat, her şeyin gerçekte sadece Allah’ın yaratmasıyla olduğunu vurgulamaktır. Gökten yere yapılan bu tedbirler, zahiren birer sebebe bağlı olmakla beraber, bu sebepler sadece birer perde olduğu, gerçekte işlerin tedbirini gören, onları yaratıp yöneten yalnız Allah’tır. (krş. İbn Aşur, ilgili ayetin tefsiri)

- Hz. İsa’nın göklere çıkarıldığına dair bilgi, İslam alimlerinin büyük çoğunluğunun kabul ettiği bir gerçektir. Bu bilgi hem ayet hem de sahih hadislerle desteklenmiştir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Allah'a babalık isnad etmek, teslis ve ruhullah ifadesi?

- Nisa suresi, ayet 171-173'de geçen Hz. İsa ile ilgili bilgileri açıklar ...

- Allah'ta ruh ne demektir? Rûhî = ruhum, rûhih = ruhu, ruhuna/ruhana ...

- Kur'an-ı Kerim'de Hz. İsa (as)'a kelam ismi verildiğine göre, Hz. İsa da ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet