Cehennem azabından neden sabah ve akşam sığınırız?

Namaz tesbihatında bulunan “ecirna minennar Allahım bizi cehennem ateşinden koru” dualarının sabah ve akşam namazlarından sonra yapılmasının hikmeti nedir? Bunun özel bir nedeni, hedefi, maksadı ve gayesi var mı?

Değerli kardeşimiz,

Burada birkaç noktaya dikkat çekmekte fayda vardır:

Kuran’da şu mealde bir ayet söz konusudur:

“Firavun taraftarları, sabah-akşam ateşe arz edilir. Kıyametin koptuğun günde ise (Zebanilere emredilir ki:) Firavun taraftarlarını en şiddetli azap içine koyun.” (Mümin, 46)

Tefsir alimlerinin büyük çoğunluğuna göre, bu ayette Firavun taraftarları ve onlar gibi kâfirlerin asıl azap yerleri olan cehenneme girmeden önce dünyada/kabirde sabah-akşam olmak üzere günde iki defa ateşe arz edilirler. (bk. Razi, Beydavi, Kurtubi, ilgili yer)

Niye sabah-akşam, konusuna gelince; Şunları söylemek mümkündür:

1) Yirmi dört saat zamanın gündüz sürecinin başlangıcı sabah, gece sürecinin başlangıcı ise akşamdır. Bütün isyanlar bu süre zarfında işlendiği için âdil bir ceza olarak da sabah-akşam vakitlerinde onun cezasını çekerler.

2) Rivayete göre, Hz. Ebu Hüreyre sabahlarken “Allah’a hamdolsun biz sabahladık, Firavun taraftarları ise ateşe arz edildi.” dermiş, akşamladığında ise “Allah’a hamdolsun biz akşamladık Firavun taraftarları ise ateşe arz edildi” diyormuş. Ve onu duyan herkes ateşten Allah’a sığınıyor. (bk. Kurtubi, ilgili yer)

3) Buhari ve Müslim’in Abdullah b. Ömer’den (r.anhüma) tahriç ettiklerine göre. Peygamber efendimiz (asm) şöyle buyurdu:

“Sizden biriniz öldüğü zaman sabah-akşam (ahirette varacağı) yeri kendisine arz edilir. Eğer kişi cennet ehlinden ise o cennet ehlindendir yok eğer cehennem ehlinden ise, zaten cehennem ehlindendir.”

(Müslimdeki ifade ise şöyledir):

“Eğer kişi (ahirette)cennet ehlinden ise, (burada kendisine gösterilen) cennet durağıdır. Şayet (ahirette) cehennem ehlinden ise (burada kendisine gösterilen) ateş durağıdır. Ve (her iki halde de) kendisine denir ki:

‘İşte kıyamet günü Allah’ın seni -ikamet etmek üzere- göndereceği (asıl) yerin (geçici) durağı burasıdır’” (bk. Buhari, hno: 6515; Müslim, hno: 2866)

Bu da gösteriyor ki, sabah-akşam ateşten Allah’a sığınmak önemli bir İslami şiardır.

Nitekim Hz. Peygamber (asm) Efendimiz, Haris et-Temimi’ye şöyle buyurmuşlar:

Akşam namazını kıldığında yedi defa "Allahümme ecirnî min-nennâri (Ey Allahım beni cehennemden kurtar)" diye dua et. Eğer bu duayı okuduktan sonra o gecede ölecek olursan senin için (cehen­nemden) kurtuluş (beratı) yazılır.

Sabah namazını kılınca da aynı duayı oku. Çünkü eğer sen (sabah namazından sonra aynı duayı okuduktan sonra) ölecek olursan o gün (akşama kadar) senin için kurtuluş (beratı) yazılır. (Ebu Davud, Edeb, 100)

Bu hadisin ravilerinden el-Haris b. Müslim ile  Müslim b. el-Haris'in hangisinin sahabi olduğu  belli değildir. Bu konuda ihtilaf vardır. Aynı şekilde hangisinin tabiûndan olduğu da belli değildir.

Bu hadis-i şerif söz konusu duayı akşam ve sabah namazlarından sonra okumanın faziletinin büyük olduğunu ifade etmektedir.

Allahümme ecirna minennar - Allahım bizi cehennem ateşinden koru. Amin.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet