Hz. İbrahim'in 4 kuşunu anlatır mısınız?

Değerli kardeşimiz,

Hz. İbrahim, göklerin ve yerin melekûtunu, sırlarını görmüş bir peygamber olarak, ölülerin nasıl diriltildiğini de görmek ister ve şöyle dua eder:

رَبِّ اَرِن۪ى كَيْفَ تُحْيِ الْمَوْتٰى  “Ya Rabbi, ölüleri nasıl dirilttiğini bana göster.” Allah “İman etmedin mi?” diye sorunca şöyle cevap verir: “İman ettim, lakin kalbimin mutmain olması için istiyorum.” (Bakara, 2/260)

Bu dua üzerine Cenab-ı Hak O’na dört kuş alıp bunları kendisine alıştırmasını, sonra her birini bir dağa bırakıp ardından çağırmasını söyler.

Bu olayda Cenab-ı Hakk'ın “iman etmedin mi?” demesi insanları irşat içindir. Yoksa Allah Hz. İbrahim’in imanını elbette bilmektedir. Hz. İbrahim'in inandığı meseleyi gözüyle görmek istemesi, imanının yeni bir merhalesine ulaşmak içindir. Çünkü ilmen bilmek, gözle görmek gibi değildir.

Tefsir kitaplarında “Ey İbrahim, bu kuşları al, parça parça yap, sadece başları sende kalsın. O parçaları dağlara dağıt. Sonra onları çağır, her biri kendine ait olan başa gelecektir.” şeklinde açıklamalar yer alır. (bk. İbn Kesir, Tefsîru'l-Kur'ani'l-Azîm, I, 315; Beydâvî, Envaru't-Tenzil ve Esraru't-Te'vil, I, 138; Sâbunî, Safvetu't- Tefasir, I, 166) Buna göre değerlendirilirse, olay tamamen mucize şeklinde gerçekleşmiştir.

Ancak ayet, bir temsil olarak da değerlendirilebilir. Yani “Ey İbrahim, nasıl ki sen dört kuşu alsan, bunları kendine alıştırsan, sonra da her birini bir dağa bırakıp çağırsan süratle sana geldiklerini görürsün. Elbette zerrelerin Allaha itaati, kuşların sana itaatinden çok daha fazladır, emir geldiğinde hepsi Allah’ın dilediği şekilde bir araya geleceklerdir ve böylece ölüler dirilmiş olacaklardır.”

Bu ikinci değerlendirmenin daha sıhhatli olduğu kanaatindeyiz. Birinci açıklamaya göre insan olarak olayın tek şahidi Hz. İbrahim'dir. Zaten var olan imanı böyle harika bir gösteriyle daha da kuvvetlenmiş, itminan seviyesine gelmiştir. Ama ikinci değerlendirme ile ele alırsak, hemen herkes bu olaydan istifade eder, herkese aklî bir delil hükmüne geçer. “Yetiştirdiğimiz kuşlar nasıl bize itaat ederse, elbette her mahlûk Yaratıcısına itaat eder.” şeklinde bir kanaat ve itminan meydana gelir.

Birinci değerlendirmeyi reddetmiyoruz, ama ikinci açıklama tarzında olabileceğinin de düşünülmesini arzu ediyoruz.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet