Hz. İbrahim ateşe atılırken, neden Hz. Cebrail’in yardımını kabul etmedi?

- Oysa Hz. Cebrail Allah’ın emriyle hareket ediyor. Burada İbrahim a.s. çok önemli bir imtihan kazandı ve Halilullah unvanını elde etmiş oldu diye öğretildi bize.
- Ben kazanılan imtihanı anlayamadım. Eğer Cebrail’in yardımını kabul etseydi, Allah’tan başka yardımcı mı aramış oluyordu? Oysa Cebrail a.s. Allah’ın emriyle hareket ediyor.

Değerli kardeşimiz,

Önce şunu belirtelim ki, söz konusu bilgiler ayet veya hadis kaynaklı değildir.

Mutemer b. Süleyman et-Teymi’nin bazı arkadaşlarından naklettiğine göre, Hz. İbrahim bağlanıp ateşe atılacağı zaman, Hz. Cebrail gelip “Senin bir ihtiyacın var mı?” diye sormuş, o da “Sana bir ihtiyacım yok.” demiştir. (bk. Taberi, Enbiya 68. ayetin tefsiri)

Semarkandî’nin temriz siğasıyla (rivayete göre, deyip) bildirdiğine göre, Hz, İbrahim bağlanıp ateşe atılacağı sırada Hz. Cebrail, “Ya Rab! Senin kulun İbrahim senden (sana olan bağlılığından) dolayı ateşe atılıyor.” dedi. Allah da “Eğer senden yardım dilerse ona yardım et!” diye buyurdu. Tam ateşe atılmak üzere (ve mancınıktan atılıp havada) iken Hz. Cebrail, “Kurtulmak istiyor musun?” diye sordu. Hz. İbrahim, “Hayır! Senin yardımına ihtiyacım yok.” dedi. Cebrail, “Peki seni kurtarması için Allah’a yalvarmayacak mısın?” deyine de Hz. İbrahim, “Onun benim durumumu bilmesi, bir şey söylememe ihtiyaç bırakmamaktadır.” diyerek cevap verdi. (bk. Semarkandi, Razî, İbn Kesir, ilgili ayetin tefsiri)

Bu rivayetten anlaşıldığına göre, Hz. İbrahim’in bu tavrı “haliliyet makamına” (Allah dostu olma unvanına) uygun bir sadakatin eseridir.

Rivayette geçtiği üzere, Allah’ın Hz. Cebrail’e “Eğer senden yardın dilerse ona yardım et!” diye buyurması, onun böyle bir yardım dilemeyeceğinin ipuçlarını da taşımaktadır. Ve bu sahne aynı zamanda “Allah’ın dostu” olmak için ona karşı gereken tevekkül ve samimi bağlanmanın boyutunu da gösteriyordu.

Sebepler planında en büyük bir sebep, bir kurtuluş vesilesi olan Hz. Cebrail’in yardımını dahi kabul etmemesi, gerçekten onun “Allah’ın dostu” iltifatına layık olduğunu dost ve düşmana göstermiştir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet