Yüz sopa vurmaya söz vermiş mi?

- Hz. Eyyüb (as), eşinin yaptığı bir hatadan dolayı, iyileşince kendisine yüz sopa vurmaya söz vermiş. Bu durum nasıl açıklanabilir?

Değerli kardeşimiz,

Ayette Hz. Eyyub (as)’un hanımını dövmeye yönelik yaptığı yeminin sebebi belirtilmemiştir.
Konuyla ilgili ayetler şöyledir:

"Kulumuz Eyyub'u da hatırla. Hani o, 'Herhâlde şeytan, bana kahredici bir acı ve azab dokundurdu.' diye Rabbine seslenmişti. 'Ayağını depret.' İşte yıkanacak ve içecek soğuk (su, diye vahyettik).Katımızdan ona bir rahmet ve temiz akıl sahiplerine bir öğüt olmak üzere, kendi ailesini ve onlarla birlikte bir benzerini de bağışladık. 'Ve eline bir deste (sap) al, böylece onunla vur ve andını bozma.' Gerçekten, biz onu sabredici bulduk. O, ne güzel kuldu. Çünkü o, (daima Allah'a) yönelip-dönen biriydi.” (Sad, 38/41-44)

Bu konuda ileri sürülen ihtimallerin başında, Hz. Eyyub (as)’un bir sebepten dolayı hanımına yüz değnek vurmaya yemin etmiş olması gelmektedir. Eğer bu doğru ise, hastalığı sırasında eşinin onca cefasını çeken bir hanımı incitmeyecek bir yolla Hz. Eyyub (as)’a yeminini yerine getirmenin çaresi gösterilmiş olmalıdır. Böylece bir sadakat, vefa, şefkat ve zarafet dersi verilmektedir.

İslamî kaynaklarda bunun sebebi farklı şekilde açıklanmıştır. Bunlardan kabul edilebilir bir sebebi, şöyle özetlemek mümkündür:

Karısı bir iş için ayrılıp gitmiş, ancak zamanında gelmeyip oldukça gecikmişti. Ağır bir hastanın beklediği hizmeti anında görmemesinden kaynaklanan bir kızgınlık, Hz. Eyyub (as)’u böyle bir yemine itmiştir. Ancak, anlık bir kızgınlık sonucu olarak ağzından çıkan böyle bir yeminden dolayı oldukça pişman ve rahatsız olan Hz. Eyyub (as)’a, Rabb-i Rahimi bir ruhsat ve muhtereme eşine de bir ikram olarak: “Eline bir demet ot / sap al, onunla vur! Yemininden dönen kimsenin durumuna düşme!” diye özel bir çıkış yolu göstermiştir. Yüz başak sapından bir demet veya yüz hurma yaprağından bir tutam alıp onunla hanımına vurarak yemini yerine getirmesini emretti. Allah böyle bir çağrıyı; Hz. Eyyûb (as)'a olan merhameti, ve hanımının da ona, sıkıntılı günlerinde çok güzel hizmet etmiş olduğu için emir buyurdu.

İbn Kesîr bu konu ile ilgili olarak der ki:

"İşte bu, Allah'tan korkan ve O'na itaat edenler için bir çıkış yolu ve çare idi. Bu çare; özellikle sabırlı, çilekeş, sadık, dürüst ve iyiliksever karısı için bulunmuştu. Yüce Allah, bu ruhsat ve çarenin sebebini şöyle açıklıyor: "Gerçekten Biz, Eyyûb 'u sabırlı (bir kul) bulmuştuk. O ne iyi kuldu. Daima Allah'a yönelirdi." Allah bu ayet ile anlık bir kızgınlıktan kaynaklanan ve akabinde pişmanlık duyulan bir tavrın onun gerçek karakteri olan sabırlı halini lekelemekten uzak olduğuna işaret edilmiştir."

Bazı fakihler böyle bir yöntemin sadece Hz. Eyyub (as)'a mahsus olduğunu söylerlerken, bazıları da, başka kimselerin de bu fırsattan yararlanabileceklerini savunmuşlardır. İlk görüşü İbn Asakir, İbn Abbas'dan, el-Cassas ise Mücahid'den nakletmişlerdir. İbn Malik de aynı görüştedir.

Diğer görüş ise İmam Ebu Hanife, İmam Yusuf, İmam Muhammed, İmam Züfer ve İmam Şafiî tarafından öne sürülmüştür. Onlara göre söz gelimi bir kimse hizmetçisine on sopa vurmaya yemin ettiğinde, on sopayı birleştirerek ona vursa yemini yerine gelmiş olur. Ayrıca bu ayetten yemin eden bir kimsenin, yemini hemen yerine getirmesinin gerekmediği anlaşılıyor. Çünkü Hz. Eyyub (a.s) hastayken yemin etmiş ve sıhhatine kavuştuktan sonra da yeminini hemen yerine getirmemiştir.

Hz. Eyyüb (as)’ın vefalı eşi, Allah’ın kendisine ikram ettiği bu özel uygulamadan dolayı bırakın incinmeyi, belki iftihar etmiştir. Böyle bir olayın Kur'an’da anlatılması da onun adına ayrı bir ikramdır. Allah hem onun suçsuz ve günahsız olduğunu açıkça ortaya koymuş, hem de sabır kahramanı muhterem eşi Hz. Eyyüb (as)’e de çıkış yolu göstermiştir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Hz. Eyyub'ın hayatı hakkında bilgi verir misiniz?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet