Hür kadının çocuğu nasıl köle olur?

- Nadre İbnu'l-Ektem denen Ensardan bir zattan naklen kaydettiğine göre, demiştir ki:
"Ben bakire bildiğim bir kadınla evlendim, gerdeğe girince hamile olduğunu gördüm. (Durumu Resulullah'a arzettiğim vakit) Aleyhissalatu vesselam: "Fercinden istifaden sebebiyle mehir onundur, çocuk da sana köledir." buyurdu ve aramızı ayırdı...”
- Bu hadisin metnine bakabilir misiniz?
- Metinde gecen ibare çocuğun köle edinilmesini mi, yoksa hizmetçi vs. gibi veya bakıma ihtiyaç duyulan bir çocuk olarak mı istihdam edilmesini öngörüyor?

Değerli kardeşimiz,

Ebu Davud’un "Evlendiği kadın hamile çıkan adamın durumu" başlığıyla naklettiği hadis-i şerif şöyledir:

Basra (b. Eksem) demiştir ki: Ben kendi hareminde yaşamakta olan bakire bir kadınla evlendim. Onunla gerdeğe girdiğim zaman birde ne göreyim hamileymiş. (Durumu Hz. Peygambere haber verdim) bunun üzerine Peygamber (asm);

"Onunla nikâhlandığından ve onunla cinselliği (kendine) helal kıldığından (ondan faydalandığından) dolayı ona mehir vermen gerekir. Doğurduğu zaman (doğan) çocuk da sana köledir.” buyurdu. (Ebu Davud, Nikah, 36-37)

Ebu Davud’u şerh edenlerden Hattabi, "Bu hadisin hükmüyle fetva veren tek fakih bilmiyorum. Zaten hadis murseldir. Hamile kadın hür olduğu takdirde, ondan doğacak zina mahsulu bir çocuğun hür olacağı hususunda ihtilaf eden tek âlim de bilmiyorum. (Öyleyse bu nasıl köleleştirilir?)" diyerek hem ilgili hadisin zayıflığına dikkat çekmiş hem de burada geçen abd kelimesinin bildiğimiz anlamda bir köle olamayacağının altını çizmiştir.

Hattabi devamla, "Eğer hadis sabit ise, manası şu olabilir: Efemdimiz aleyhissalatu vesselam çocuk için hayır tavsiye etmiştir ve çocuğa sahip çıkıp yetiştirmesini, terbiyesini vermesini ve büyüyünce de hizmetinden faydalanmasını emretmiştir. Böylece çocuk, yapılan iyiliğe karşılık olarak göstereceği hürmet, saygı ve itaat ile köle olmuş gibi olur." demiştir. (bk. Mealimü’s-Sünen, ilgili hadisin şerhi)

Şu hâlde, Hz. Peygamber (asm) Efendimiz, karısı hamile çıkan adama doğacak çocuk hakkında hayır tavsiye etmiş, onu terbiyesi altına alıp yetiştirmesini emredip bunun karşılığında da onun hizmetinden istifade edebileceğini, çocuğun da büluğ çağına erdikten sonra iyiliğinden dolayı bu adama köle gibi itaatli davranması gerektiğini tavsiye etmiştir.

Ayrıca bu uygulamanın İslam'ın ilk yıllarına ait olup sonradan nesh edilmiş olduğu da söylenmiştir. (bk. Hattabi, a.y.)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet