Gemi ve kayık gibi deniz araçlarına binmek yasak mı?

"Hacı olmak ya da umreye gitmek veya Allah yolunda savaşmak haricinde gemiye bi­nip denize açılmayın. Çünkü denizin altında ateş vardır, ateşin altında da deniz vardır." (Ebu Davud, Cihad 90)
- Bu hadis ne demek istemiş, kime söylemiş, ne maksatla söylemiş ve bu zamanda İstanbul’a giderken bile gemiye biniyoruz, bunun hükmü nedir?

Değerli kardeşimiz,

- Bu hadisin senedi kopuk olduğundan zayıftır. (bk. el-Iraki, Tahricu ahadisi’l-İhya, h.no: 1511)

- Keza bu hadisin sahih olmadığını söyleyenler arasında, İmam Şafii, Buhari, el-Munziri, Hattabi gibi büyük alimler vardır. (bk. Avnu’l-Mabud, 7/120)

- Bu hadis rivayetinin sevk edilmesinden maksat, -Hattabi’nin de işaret ettiği gibi- denizin tehlikelerine dikkat çekmek ve fırtınalı zamanlarda denize girmemeyi tavsiye etmektir. (bk. Avnu’l-Mabud, a.g.y)

Nitekim el-Baverdi’nin zikrettiği bir rivayette: “Dalgalı / fırtınalı olduğu esnada denize girenin zimmeti (garantisi) yoktur.” bilgisine yer verilmiştir. (bk. el-Iraki, a.g.y)

Demek bu kayıt önemlidir. Bu zayıf rivayette bu kayda yer verilmemiş olabilir. Nitekim, İmam Şafii bu rivayeti zayıf kabul ettiği için (tek yol olduğu durumlarda, her halü kârda deniz yoluyla hacca gitmenin farz olduğunu savunanlara karşı çıkmış ve) “Denizin dalgalı / fırtınalı olması durumunda (başka yol yoksa) deniz yoluyla hacca gitmek gerekmez.” demiştir. (bk.Avnu’l-Mabud, a.g.y)

- İbn Hacer, Buhari’nin “gemide olan bir kimsenin ayakta gücü yetse de oturarak namaz kılabileceğine” işaret ettiğini, bunun  da denizde yolculuk yapmanın caiz olduğunu gösterdiğini bildirmiştir. (bk.Fethu’l-Bari, 1/489)

İbn Hacer’in bu tespiti de, söz konusu hadis rivayetinin kendisi tarafından da zayıf kabul edildiğinin göstergesidir.

- Diğer taraftan, Hz. Peygamber Efendimiz (asm), Ümmü Haram'a İslâm ümmetinin denizlerde seferlere çıkacağını, onun da bu seferlere katılacağını müjdelemişti. (bk. Buharî, Ta’bîr: 12; Müslim, İmâret: 160, 161)

- Ayrıca, bir deniz savaşını on kara savaşına (İbn Mâce, Cihâd, 1; Dârimî, Cihâd, 28), bir deniz şehidini iki kara şehidine denk sayan (İbn Mâce, Cihâd, 10) hadisler Müslümanları deniz gazalarına teşvik eder mahiyettedir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet